Članci koji se bave arheološkim temama
Najstariji pisani tekst nalazi se na drvenoj Dispilio pločici, staroj oko 7.000 godina?
Drvena Dispilio pločica na kojoj su bile ispisane oznake, koje možda predstavljaju pisani tekst, otkrivena …
5500 godina stare amajlije od ljudskih lobanja iz Švajcarske
Početkom 20. veka, švajcarski arheolog amater otkrio je redak nalaz – amajlije od ljudske lobanje. …
Arheolozi su otkrili najstarije veštačko oko na svetu u Zapaljenom gradu
Do otkrića veštačkog oka došlo se 2006. godine na najvećem praistorijskom nalazištu u Iranu, Zapaljenom …
Homo floresiensis je druga ljudska vrsta, ali patuljastog rasta?
Tokom 2003. godine došlo se do zapanjujućeg otkrića u pećini Liang Bua na ostrvu Flores, …
Zagrebačka mumija obmotana sa najdužim pronađenim etrurskim tekstom ikada
Iako se u Arheološkom muzeju u Zagrebu nalazi oko 20 mumija, jedna se posebno izdvaja. …
Najstarije poznate kockice od terakote stare su 4.500 godina i potiču iz Harapanske kulture u dolini Inda
Najstarije poznate terakota kockice dolaze iz Harapanske kulture u dolini Inda i stare su oko …
Figurina lav-čovek je remek delo ledenog doba
Lav-čovek je praistorijska figurina izrađena od kljove mamuta. Reč je o izuzetnom remek delu ledenog …
Ko je bila Lejdi Rai? Najbolje balsamovana mumija ikada i jedna od najlepših
Lejdi Rai bila je drevna Egipćanka iz rane 18. dinastije. Služila je kao dojilja kraljici …
Najstariji poznati i očuvani čamac na svetu star je 10.000 godina
Veruje se da je kanu Pese najstariji poznati čamac, odnosno najstariji očuvani kanu na svetu. …
U Francuskoj je otkrivena figurina Venere stara 23.000 godina
Praistorijsko nalazište Renankur u Amjenu (Francuska) dugo vremena je već poznato kao nalazište iz gornjeg …
Staroegipatska kajal šminka je imala višestruku namenu, a koristili su je i žene i muškarci
Kajal, tamna šminka za oči, slična današnjem ajlajneru, je deo staroegipatske kulture. Staroegipatska šminka nije …
Analize tragova kakaa na keramičkim posudama starim 5.300 godina su pokazale da najraniji sastojak čokolade potiče sa Ekvadora
Smatralo se da je čokolada prvo nastala u Meksiku i Centralnoj Americi. Međutim, naučnici su …
Najstariji mačevi na svetu su iz bronzanog doba sa arheološkog lokaliteta Arslantepe u Turskoj
Najstariji poznati mačevi otkriveni su 1980. godine na lokalitetu Arslantepe u Turskoj. Mačevi potiču iz …
Srebrni keltski kotao iz Gundestrupa možda vodi poreklo sa Balkana
Jedno od najočuvanijih remek dela keltske umetnosti predstavlja bogato dekorisan srebrni kotao iz Gundestrupa. Pronađen …
Ostava sa blagom na skordiskom utvrđenju Židovar u severoistočnoj Srbiji
Najspektakularniji nalaz iz perioda keltske dominacije potiče sa skordiskog utvrđenja Židovar u severoistočnoj Srbiji. Tokom …
Stari Rimljani su koristili olovo za sve i svašta što je bilo opasno po zdravlje ljudi
Trovanje olovom i opasnost na zdravlje ljudi nije samo problem današnjice. Još u antičko doba …
Rezultati nove studije pokazali da je sifilis je bio prisutan u Kini znatno pre dolaska posade Vaska da Game
U naučnom radu “Identifying treponemal disease in early East Asia”, Zhou i saradnici prodiskutovali su …
Rekonstruisano lice dečaka starog 30.000 godina sa lokaliteta Sungir u centralnoj Rusiji
Naučnici su rekonstruisali lice dečaka starog oko 30.000 godina. Dečak je bio sahranjen istovremeno sa …
Nasilne povrede na skeletnim ostacima kulture Lepenski vir na Đerdapu
Nasilje je fenomen koji seže veoma daleko u prošlost, još u vreme paleolita. Zahvaljujući skeletnim …
Šta su dosadašnja arheološka istraživanja otkrila o srednjovekovnoj crkvi u srcu Šumadije
U srcu Šumadije, na lokalitetu Dvorine u selu Banja, kod Aranđelovca, arheolozi su pre više …
Na nekropoli Više Grobalja u Viminacijumu pronađena je dečija igračka konjića na točkovima
Dečije igračke pronalažene su na arheološkim lokalitetima iz različitih perioda. Izrađuju se od različitih materijala …
Neandertalci su imali sposobnost govora-otkriće i analiza hioidne kosti je to potvrdila
Da li su neandertalci bili sposobni za govor/jezik od velikog je interesa za antropologe decenijama. …
Najstariji poznati test trudnoće potiče iz drevnog Egipta
Jedan od najstarijih poznatih testova trudnoće može se pratiti do drevnog Egipta. Ovaj test je …
Misterija lobanje iz Perua sa metalnim implantom. Drevni hirurški implant ili moderna prevara?
Stručnjaci su podeljenih mišljenja kada se radi o “drevnom” hirurškom implantu na lobanji iz Perua. …
Rimske devojke u bikiniju-čuveni mozaik iz vile Vila Romana del Casale
Najbogatija zbirka rimskih mozaika otkrivena je početkom prošlog veka u rimskoj vili Vila Romana del …
Terakota vojska iz vinčanske kulture
Tokom arheoloških iskopavanja neolitske kuće na lokalitetu Crkvine u selu Stubline 2008. godine arheolozi su …
Šta su godine proučavanja otkrile o Beogradskoj mumiji
Prilikom putovanja u Egipat, plemić iz Mokrina, Hadži Pavle Riđički je u Luksoru kupio mumiju …
Verovalo se da u vinčanskoj kulturi vlada mir i blagostanje. Šta arheologija ima na to da odgovori?
Raniji istraživači su verovali da u vinčanskoj kulturi vlada mir bez nasilja i sukoba. Pa …
Drevni moderni čovek sa teritorije današnje Rumunije je imao čukundedu neandertalca
Smatra se da su neandertalci nestali u Evropi pre otprilike 39.000–41.000 godina, ali se njihova …
Skeleti zmija u grobovima ljudi na nekropoli Ravna-Slog u blizini Knjaževca
Pre manje od 30 godina arheolozi su, tokom arheoloških iskopavanja nekropole Ravna-Slog u blizini Knjaževca, …
Fascinantna lobanja dekorisana asfaltom stara 9.000 godina iz pećine Nahal Hemar
Pre 9.000 godina drevni ljudi su dekorisali lobanje mrežom od asfalta. Fenomen dekorisanja lobanja asflatom …
Najstariji portret ljudskog lica isklesan je od slonovače pre više od 25.000 godina u Dolni Vestonice
Pre više od 25.000 godina drevni ljudi isklesali su portret ljudskog lica od slonovače koji, …
Vavilonski kralj Nabonid smatra se prvim arheologom?
Arheologija kao mlada nauka stara je samo oko 150 godina. Međutim, interesovanje za prošlost znatno …
Figurine nam otkrivaju kakva je bila “moda” drevnih ljudi u vinčanskoj kulturi
Iako je u poslednjih 100 godina otkriveno na hiljade figurina vinčanske kulture, njihova namena je …
Šta su arheološka istraživanja otkrila o biblijskom gradu Megido-Armagedon
Drevno mesto ili biblijski grad Megido, nalazi se u današnjem Izraelu, dominiralo je strateškim prolazom …
Deca su radila teške poslove u rudnicima soli tokom gvozdenog doba
Na osnovu antropološke analize kostiju i arheoloških nalaza, znalo se da su odrasli učestvovali u …
Prvi srpski kovani novac je dva veka stariji nego što se to ranije mislilo
Poznato je da prvi srpski vladar koji je kovao novac bio kralj Stefan Radoslav (1228-1233), …
Misterija rimskog predmeta-dodekaedar iz Srbije
U najnovijem Zborniku radova Narodnog muzeja u Beogradu (XXV) objavljen je rad prof. dr Miroslava …
Žrtvovanje pasa u Viminacijumu?
U novoj studiji Vuković i sar. (2021) bavili su se analizom grupne sahrane pasa u …
Kako se lečio Ledeni čovek-Eci najpoznatija Alpska mumija
Ledeni čovek-Eci je najpoznatija, prirodno očuvana, Alpska mumija na svetu. Poznatiji je i po brojnim …
Olupina broda Antikitera-najpoznatiji brodolom iz drevnog sveta
Čuvena olupina broda Antikitera je najveća, najbogatija i možda najpoznatija ikada otkrivena olupina iz drevnog …
Fotografije koje prikazuju neka najlepša arheološka istraživanja i otkrića
Izdvojili smo nekoliko fotografija koje prikazuju najpoznatija arheološka otkrića i istraživanja u poslednjih 100 godina. …
Najstariji muzički instrument na svetu-neandertalska frula iz pećine Divje babe
Otkrića koja osvetljavaju, direktno ili indirektno, duhovni život neandertalaca uvek privlače veliku pažnju stručne i …
Najstariji tumor kostiju pronađen kod neandertalca sa lokaliteta Krapina
Dokazi za najstariji tumor kostiju su pronađeni kod neandertalca sa lokaliteta Krapina u Hrvatskoj. Otkriveno …
Grupna grobnica ili mesto neolitskog zločina na lokalitetu Vinča-Belo Brdo
Davne 1931. godine Miloje Vasić kada je istraživao lokalitet Vinču otkrio je jamu sa ljudskim …
Bolesti u srednjovekovnoj Srbiji
Na osnovu istorijskih izvora znamo od kojih bolesti su patili ljudi u srednjovekovnoj Srbiji. Međutim, …
Praistorijski tumuli u Kujavi kod Danilovgrada
U selu Kujava kod Danilovgrada (Crna Gora) sistematski su istražene dve humke iz ranog bronzanog …
Dubočka pećina kod Kučeva-stanište neandertalaca i modernih ljudi
Dubočka pećina u blizini Kučeva najduža je pećina u Srbiji. Pored nje se nalaze Dubočka-Ovčja …
Misterija grobova iz vinčanske kulture
Večita misterija koja muči arheologe, gde su grobovi iz vinčanske kulture? Zanimljivo je to da …
Bizarno otkriće masovne grobnice u Meksiku
Jedno od bizarnih otkrića u poslednjih nekoliko godina bilo je otkriće masovne grobnice u kojoj …
Misterija kneževske humke Bornhok iz ranog bronzanog doba
Kneževska humka Bornhok je “beli div” među grobnicama ranog bronzanog doba (1800. g.pne) zbog svoje …
NAJSTARIJI PRIKAZ ERUPCIJE VULKANA NA SVETU PRONAĐEN JE NA ČATALHUJUKU
Čuveni mural iskopan na neolitskom lokalitetu Čatalhujuk u Turskoj tumačen je kao najstarija poznata mapa …
Šlemovi tipa Baldenhajm-ratnička oprema varvarskog porekla?
U vreme seobe naroda, sa kraja 4. i početkom 5. veka, teritoriju Istočnog rimskog carstva …
Najstarija torbica na svetu dekorisana psećim zubima
Pre skoro jednu deceniju na arheološkom lokalitetu blizu Lajpciga u Nemačkoj pronađena je torbica dekorisana …
Pećina iznad Trajanove table na Đerdapu-stanište neandertalaca i modernih ljudi
Pećina Tabula Traiana ili pećina iznad Trajanove table otkrivena je u neposrednoj blizini rimskog kamenog …
Jedini pećinski crtež u Srbiji nalazi se u selu Gabrovnica kod Knjaževca
U blizini Knjaževca, u selu Gabrovnici, nalazi se pećina čiji zidovi kriju jedini očuvan pećinski …
Zauvek izgubljena-ranohrišćanska bazilika na Kladenčištu, Bela Palanka
Nesumnjivo jedno od najznačajnijih otkrića tokom izgradnje koridora X bila je ranohrišćanska (6. vek naše …
Stara istraživanja, nova otkrića: nekropola u Mokrinu
Prošle godine nastavljeno je istraživanje arheološkog nalazišta nekropole u Mokrinu, tamo gde je pre tačno …
Zlatni avarski pojas iz Sirmijuma
Delovi zlatnog avarskog pojasa slučajno su otkriveni 1992. godine u blizini Sremske Mitrovice. Pojas je …
Arheološko leto 2021-II deo
Najveći broj arheoloških iskopavanja sprovodi se u letnjem periodu. Uglavnom se radi o nastavku iskopavanja …
Egipatski predmeti u muzejima u Srbiji
Sveprisutna fascinacija Egiptom i njegovom drevnom kulturom, koja je u našim krajevima budila avanturistički duh …
Luksuzni nakit iz kneževskog groba u Čađavici
Priča o luksuznom srebrnom nakitu, koji je otkriven tokom zemljanih radova u Čađavici, u blizini …
Minijaturne antropomorfne figurine kulture Kukuteni
Na severoistoku Rumunije 1981. godine otkriveno je više od 20 minijaturnih keramičkih antropomorfnih figurina u …
Dečiji otisci prstiju na predmetima vinčanske kulture
U starijem broju Glasnika srpskog arheološkog društva 33 iz 2017. godine publikovan je rad na …
Polna podela rada u ranom neolitu Evrope
U nedavnoj studiji objavljenoj u Plos One istraživači su se bavili polnom podelom rada u …
Ranosrednjovekovna sahrana žene i lisice na nekropoli Slog u Ravni
U 70. broju časopisa Старинар LXX, objavljena je naučna studija S. Petković i saradnika na …
Najstariji tepih na svetu kulture Pazirik
Jedan od najstarijih i najbolje očuvanih tepiha na svetu pronađen je u najvećoj grobnoj humci …
Najraniji fosilni dokazi Homo sapiens-a iz pećine Bačo Kiro
Širenje modernog čoveka iz Afrike i njegova brza kolonizacija naše planete jedan je od najvažnijih …
Ljubavnici iz Valdara 6.000 godina u večnom zagrljaju
“Ljubavnici iz Valdara” je naziv za dve osobe sahranjene u večnom zagrljaju pre 6.000 godina. …
Ishrana u manastiru Studenica: arheološki dokazi
Na osnovu analiza tragova upotrebe na keramičkim posudama i na osnovu arheozooloških i paleobotaničkih analiza, …
Ritualno “ubijanje predmeta” kod Kelta
Jedan od najmisterioznijih fenomena u keltskoj Evropi jeste praksa ritualnog „ubijanja predmeta“. To podrazumeva namerno …
Arheološka otkrića koja su obeležila 2020. godinu-V deo
Jedno od značajnijih arheoloških otkrića koje je obeležilo 2020. godinu jeste otkriće vilice neandertalca u …
Najpoznatiji engleski arheolog po iskopavanjima Jerihona je Ketlin Kenjon
Ketlin Kenjon rođena je na današnji dan 5. januara 1906. godine u Londonu, Engleska. Jedan …
Arheološka otkrića koja su obeležila 2020. godinu-IV deo
Arheološka otkrića koja su obeležila 2020. godinu ne mogu se nabrojati na prstima. Ali zato …
Arheološka otkrića koja su obeležila 2020. godinu-III deo
Arheološko otkriće koje je takođe obeležilo 2020. godinu potiče sa ruskog lokaliteta Kostenki 11. Arheološka …
Arheološka otkrića koja su obeležila 2020. godinu-II deo
Sledeće otkriće koje je obeležilo 2020. godinu potiče sa Viminacijuma. Arheolozi su ovog leta na …
Arheološka otkrića koja su obeležila 2020. godinu-I deo
Uprkos teškoj godini, zbog čitave situacije sa COVIDOM-19, arheologija nije mnogo ispaštala. Brojna arheološka otkrića, …
Ko je misteriozna žena sahranjena u grobu iz 6. veka u Ulpijani?
Ulpijana se nalazi na Kosovu, a u prošlosti je pripadala provinciji Dardaniji, na putu Naisus-Lisus …
Kada i gde je nastao PRVI kovani novac?
Kada je stvoren prvi novac i gde? Da li je taj „novac“ imao neku vrednost …
Misterija sahrane broda Saton Hu ispunjene blagom
Sahrana broda u Saton Huu predstavlja najimpresivniju srednjovekovnu grobnicu koja je otkrivena u Evropi. U …
Mezolitska “moda” na Vlascu pre 9,000 godina bila je jedinstvena
Na Vlascu pronađene su brojne perle povezane sa sahranjivanjem kao deo ličnog ukrasa koje je …
Vinčanska figurina “blizanci” sa Gomolave
Arheološko nalazište Gomolava smešteno je na obali reke Save u selu Hrtkovci u Sremu. Zahvaljujući …
Rimski medicinski instrumenti
Od najstarijih su vremena zdravlje i njegovo očuvanje bili predmet interesa ljudskih zajednica. Temeljna saznanja …
Praistorijske bebe u Srbiji hranjene specijalno izrađenim kašičicama
Pre oko 8,000 godina u neolitskom svetu pojavila se nova vrsta artefakta-kašičice. One su bile …
Koju hranu i na koji način su praistorijske bebe konzumirale
Proučavanje ishrane u detinjstvu, uključujući dojenje i odvikavanje od dojenja, ima važne implikacije na naše …
Studija potvrdila sahranu jednojajčanih blizanaca od pre 30,000 godina
Dokazi o blizancima u arheološkim zapisima izuzetno su retki i nikada nisu potvrđeni analizom drevne …
Kasnoantički šlemovi tipa Berkasovo
Muzej Vojvodine u Novom Sadu je 2006. godine otkupio neočekivan i po mnogo čemu izuzetan …
Najduže praistorijsko putovanje-fosilni tragovi stopala majke koja nosi dete
Ovo je priča koja nam govori o najdužoj stazi fosilnih tragova stopala na svetu iz …
Sahrane “vampira” su arheološki dokumentovane
Ukoliko se osvrnemo nekoliko godina unazad, videćemo da arheolozi često nailaze na devijantne ili neobične …
Otkriće skeleta sa patuljastim rastom iz 6. veka
Nedavno je publikovana zanimljiva studija u International Journal of Paleopathology u kojoj su istraživači prikazali …
Pre pojave modernog čoveka planetu su naseljavali drugi ljudi
Mnoge savremene životinje imaju bliske rođake – druge vrste koje su u njihovom istom rodu. …
Analize pokazale koliko trudnoća su žene imale u praistoriji?
Nedavno je objavljena interesantana studija srpskih naučnika i naučnika iz inostranstva. U svom radu su …
Sa kojim parazitima u telu su se borili stanovnici Viminacijuma
Novi rad na temu “Infekcija crevnim parazitima u Istočnom rimskom carstvu tokom carskog perioda i …
Najstariji hram na svetu-Gobekli Tepe?
Poznat po svojoj impresivnoj megalitskoj arhitekturi sa karakteristikama kao što su stubovi u obliku slova …
Istraživanja su otkrila gde je sahranjen i kako je umro despot Stefan Lazarević
Arheološka istraživanja u manastiru Manasiji dala su odgovore na to gde je sahranjen despot Stefan …
Arheologija pruža dokaze za pandemije koje su se dogodile u prošlosti
Arheologija je pružila dokaze za širenje zaraznih bolesti u prošlosti. Sa pripitomljavanjem životinja i sve …
Drevni grad Perge, Turska
Drevni grad Perge je smešten 19 km istočno od Anatalije. Nekada je bio jedan od …
Najstarija hirurška intervencija na glavi čoveka-trepanacija
Fenomen trepanacije predstavlja najstariju hiruršku intervenciju otvora na glavi/lobanji čoveka. Prve zapise imamo još kod …
Najveće arheološko otkriće ikada
Utvrditi koje je arheološko otkriće promenilo viđenje istorije i život ljudi u prošlosti nije nimalo …
Žene kroz istoriju
Biti žena u prošlosti nije bilo nimalo lako. Žene su imale ograničena kretanja i prava. …
Arheološka otkrića koja su obeležila 2019. godina
Prethodna godina bila je bogata zanimljivim i uzbudljvim arheološkim otkrićima u zemlji i u svetu. …
Srednjovekovni grad Mičevac-arheološki i istorijski dokazi
Arheološka iskopavanja srednjovekovnog grada Mičevca, koji se nalazi 2 km uzvodno od Trebinja na desnoj …
Neuobičajene sahrane Sarmata na teritoriji Srbije
Pojava pohranjivanja pokojnika u naseljima, u rimskom periodu i početkom Seobe naroda, zabeležena je u …
Megalitska kamena grobnica iz kasnog neolita pronađena u Švajcarskoj
Vekovima su ljudi bili fascinirani praistorijskim megalitskim građevinama, koje su se često isticale u pejzažu. …
Arheološka istraživanja srednjovekovnog Brskova u 2017. godini
Tokom 13. i 14. veka srednjovekovni grad Brskovo bio je posebno značajan rudarski centar na …
Kome je potreban fizički antropolog
Jedan od najpoznatijih američkih fizičkih antropologa Kristina Killgrove koja se bavi popularizacijom nauke na svom …
Rimski lokalitet Panik danas se nalazi na dnu Bilećkog jezera
Lokalitet Panik (Leusinium) je predstavljao rimsko naselje sa luksuznim građevinama, termama i bogato dekorisanim mozaicima. …
Zamrznut u vremenu: Eci-ledeni čovek koji je živeo pre 5.000 godina
Najstarije i najpoznatije tetovaže na svetu otkrivene su na telu Ledenog čoveka poznatog kao Eci …
Kako upisati arheologiju?
Arheologija se u Srbiji studira samo na Filozofskom fakultetu u Beogradu. Osnovne studije arheologije traju …
Šta je arheologija?
Arheologija je jedna od nauka koja proučava ljudsku prošlost. Naravno, postoje i druge nauke koje …