Prilikom putovanja u Egipat, plemić iz Mokrina, Hadži Pavle Riđički je u Luksoru kupio mumiju „ne za sebe, nego za srpski narod“. Zatim je iste godine, juna 1888. godine, poklonio mumiju Narodnom muzeju u Beogradu, čime je mumija postala prvi, redak egipatski artefakt izložen u srpskom muzeju. Mumija u antropoidnom, dvodelnom kovčegu datovana je u period Ptolemeja, oko 350-325. godine pre nove ere. Unutar mumije, ispod leve ruke pokojnika, u blizini srca pronađen je svitak papirusa koji predstavlja jedinstvenu „Knjigu mrtvih”.

Da bi se mumija što bolje proučavala, i koristila u nastavi, 1992. godine data je Filozofskom fakultetu na dugoročni zajam. Od 2019. godine Beogradska mumija se nalazi u Narodnom muzeju u Beogradu.

Drveni kovčeg potiče sa nekropole u ​​Ahmimu, oko 200 km nizvodno od Luksora, gde je 1885. godine pronađena stela, čiji je vlasnik identifikovan kao sveštenik po imenu Nesmin (Onaj-koji-pripada-[Bogu]-Mina ).

Rezultati brojnih analiza

Detaljna antropološka analiza, zajedno sa bakteriološkom, entomološkom i DNK analizom, pružila je dragocene informacije o samoj osobi i pogrebnoj praksi. Urađena je 3D rekonstrukcija lica, analiza drveta kovčega, tekstilnih i smolastih omotača i ispitivanje pigmenata korišćenih za farbanje kartona. Hijeroglifski natpisi na kovčegu su, takođe, ispitani i identifikovani.

Mumificirani ljudski ostaci pripadali su preminulom muškarcu, starom oko 50 godina i pripadniku viših društvenih slojeva. Na osnovu maksimalne dužine butne kosti, izmerena je telesna visina pokojnika i iznosi oko 165 cm. Na desnoj tibiji primećena je post-osteomijelitična reparacija, dok su na pršljenovima prisutni rani znaci spondiloze i skolioze, iako tokom života nije bio izlagan većim fizičkim naporima. Prvi gornji desni kutnjak izvađen mu je za života, a na donjem drugom kutnjaku primećen je karijes.

Bandažiranje mumije

Mumifikovana koža pokojnika, bila je crne boje, usled oblinog korišćenja smolaste materije u procesu mumifikacije. Telo je bandažirano mnogim slojevima ovoja, s tim što su trup i ekstremiteti bili prvo pojedinačno obmotani, kao i njegov penis. A potom su novim slojevima platna obmotani kao celina.

Kada je mumija bandažirana, premazana je slojem smolaste crne materije. Površina završnog nanosa na prednjoj stranu mumije na više mesta pokazuje otiske od mreže načinjene od perli. Ovakva praksa prekrivanja mumija počela je od 25. dinastije i trajala je i kroz Ptolomejski period.

Ruke su mu prekrštene na grudima, desna preko leve, a nokti na rukama i nogama su pozlaćeni. Izvađena su pluća, dok je srce, centar mudrosti i intelekta, izvor osećanja i centar sećanja na ljudska dela, po Egipćanima obično ostavljan u telu.

Dekoracija na Beogradskoj mumiji

Beogradska mumija ukrašena je sa najmanje deset amuleta džed stuba od fajansa, sa dve plakete (spomen ploča) od fajansa sa Neftidom i Isisom koje drže ruke Horusa-deteta, udžat okom (Horusovo oko) izrađenog od kobaltno plavog lapis lazulija, dva zlatna priveska koji predstavljaju Maat i Ib (hijeroglif za srce), odnosno ogrlicu od sferičnog polja izdužene bikonične perle od fajansa.

Kartonaža (zaštitni sloj) bila je podeljena u šest odvojenih sekcija, uključujući floralni ovratnik sa završecima u vidu sokolove glave, Isis i Neftida u položaju tugovanja, Nut krunisana sunčevim diskom,  Duamutef i Imseti.

• Trudna egipatska mumija stara 2.000 godina
• Moderna tehnologija je omogućila da se zaviri ispod mumije kralja Amenhotepa I
• Egipatski predmeti u muzejima u Srbiji
• Zagrebačka mumija obmotana sa najdužim pronađenim etrurskim tekstom ikada

Relativno ovalno pozlaćeno lice okruženo je plavom perikom i držačem perike koja pada do sredine grudi. Oko dve trećine lica posebno se radi i ostatak do glave. Obrve i oči bile su spremne da prime uložak koji je sada samo delimično prisutan u fragmentima u obliku tamno plave staklene paste. Postojao je otvor za pičvršćivanje lažne brade. Unutrašnjost kovčega nije ukrašena niti obojena, samo su vidljivi tragovi dleta.

Sarkofag Beogradske mumije

Poklopac je ukrašen širokim, šest redova, cvetnim ovratnikom sa završecima u vidu sokolove glave sa sunčevim diskom (sl. 3). Ima najmanje deset redova istog stila između držača perika, ali namenjeno da predstavljaju vrstu ogrlice. Cvetna ogrlica okačena je oko donjeg trupa. Ispod toga, kleči Nut sa produženim rukama i krilima (sl. 4). Njena glava krunisana je sunčevim diskom. Dve linije teksta kreću se ispod. Izuzev plave perike, pozlaćene i polihromne dekoracije i natpisa, ostatak kovčega bio je obojen u crno. Natpis i dekoracija, urezana su u površinu gipsa, koja je tada pozlaćena. Na gornjem delu sanduka prikazane su dve pozlaćene figure Anubisa, koje se spuštaju na vrhu stuba u obliku svetilišta, držeći mahalicu (flagellum). Prvobitno je postojala horizontalna slika hijeroglifskog teksta uokvirenog dvostrukom linojom na postolji, ali je tako slabo očuvana da više nije čitljiv.

Antropoidni kovčeg predstavlja mumiju koja stoji na postolju, forma koja je uvedena u 25. dinastiji. Na poleđini, predstava stražnjeg stuba podiže se od postolja, a završava se na kraju perike. Kao što je tipično za kasnije periode egipatske istorije, postoji suptilno modeliranje kontura nogu, kolena i zadnjica, a nema prikaza ruku i šaka.

Za proučavanje mumije zaslužan je dr Branislav Anđelković, vanredni profesor na Odeljenju za arheologiju na Filozofskom fakultetu u Boegradu.

Izvor literature: https://bg.academia.edu/BAndelkovic