Drevne tetovaže koje krase tela ledenih mumija iz Altaja danas otkrivaju više nego ikada. Zahvaljujući modernoj tehnologiji, istraživači otkrivaju sofisticirane tehnike tetoviranja iz gvozdenog doba.

U dubinama zabačenih planina Altaja, gde se danas susreću Rusija, Kina, Kazahstan i Mongolija, ledene grobnice kulture Pazirik čuvaju zapanjujuće svedočanstvo o jednom od najstarijih oblika telesne umetnosti – tetovaži. Tela mumificiranih muškaraca i žena, starih preko 2.500 godina, otkrivena u permafrostu, očuvala su neverovatno detaljne tetovaže koje i danas zadivljuju istraživače.

Tetovaže na mumijama iz leda

Najpoznatije i najbolje očuvane tetovaže iz praistorije upravo potiču sa ovih mumija. Prikazi mitskih zveri, jelena, konja, ptica i biljaka prekrivaju ramena, ruke, leđa i noge ledenih mumija, ali nikada lice. Zahvaljujući ekstremnim uslovima permafrosta (trajno zamrznuto zemljište), ove mumije iz Pazirik kulture, koja je bila deo šireg skitskog sveta, pružile su retku priliku da se prouči tetoviranje kao kulturna praksa starog sveta.

• Naučnici otkrili kako su nastale najstarije tetovaže na svetu na telu Ledenog čoveka
• Prve igle za tetoviranje među Majama pronađene u pećini
• Laser otkrio skrivene detalje na 1.200 godina starim tetovažama

Kultura Pazirik obuhvatala je razdoblje od 6. do 2. veka pre nove ere i razvijala se u planinskim oblastima južnog Sibira. Ovi ljudi su bili nomadski stočari i vešti jahači, poznati po bogatim grobnim humkama (kurganima), specifičnom oružju, konjskoj opremi i umetnosti u skitsko-sibirskom životinjskom stilu. Iako geografski izolovani, bili su u kontaktu sa drugim zajednicama stepskog pojasa, koji se prostirao od Kine do Istočne Evrope.

Do sada se o tetovažama iz Pazirika najčešće govorilo u simboličkom i stilskom kontekstu. Međutim, novo istraživanje međunarodnog tima arheologa i savremenih tattoo umetnika, objavljeno u časopisu Antiquity, omogućilo je prvi put uvid u konkretne tehnike tetoviranja korišćene u ranom gvozdenom dobu.

Tehnike drevnog tetoviranja

Koristeći visoko-rezolutivne fotografije u infracrvenom spektru i 3D fotogrametriju, naučnici su analizirali tetovaže žene iz grobnice 5. Otkrili su da su linije tetovaža ujednačene, bez znakova “tačkastih” tragova karakteristične za jednokrake alate, što ukazuje na korišćenje alata sa više vrhova – sofisticirane tehnike za to vreme. Neke fine linije, poput rogova i šara na prstima, verovatno su nastale pomoću jednostavnijih, jednokrakih alata. Takođe, identifikovani su tragovi prekida u radu, mesta gde je umetnik prekidao tetoviranje da bi dopunio pigment ili promenio položaj.

Posebno su zanimljive razlike između leve i desne ruke iste žene. Dok su tetovaže na levoj jednostavne i grube, one na desnoj su vizuelno razrađene, vešto prate konture tela i koriste složene tehnike senčenja i perspektive. Ovo sugeriše da su ih radila dva umetnika različitog nivoa veštine i potvrđuje postojanje specijalizovanih tattoo umetnika u kulturi Pazirik.

Istraživači su takođe zaključili da tetovaže nisu igrale ulogu u pogrebnim obredima. Na telima mumija su pronađeni šavovi koji su nastali posle smrti i koji su presekli tetovaže, što navodi da su te slike imale značenje u životu, ali ne i u smrti.