Arheološka istraživanja pećine u Gibraltaru donela su otkriće 65.000 godina stare neandertalske strukture za proizvodnju katrana, odnosno lepka.

Studija je objavljena u časopisu Quaternary Sciences Reviews ističe da su neandertalci koristili ovu strukturu za proizvodnju katrana od smolastih biljaka, materijala koji su verovatno koristili kao lepak u izradi alata.

Struktura, koju su istraživači opisali kao specijalizovani tip „ognjišta“ ili podzemnog dimnjaka, nalazi se u pećini koja je deo kompleksa Gorham Caves, UNESCO-ve Svetske baštine. Ovaj kompleks pećina je bio dom za neandertalce u regionu Gibraltarskog moreuza.

Neandertalci kontrolisali upotrebu vatre

Neandertalci su koristili vatru za toplotu, svetlost, kuvanje, čišćenje pejzaža i vađenje lepljivog katrana iz određenih biljaka i drveća. Dokazi o njihovoj upotrebi vatre u ekstrakciji katrana zasnivaju se na sastavu ostataka katrana koji su ostali na alatu.

Katran je korišćen kao lepak za pričvršćivanje kamenih alata na drvene drške. To predstavlja značajan napredak u izradi alata.

Ovo otkriće je jedan od najstarijih dokaza o složenim tehnologijama upravljanja vatrom od strane neandertalaca. Ono otkriva kontrolisanu upotrebu vatru, ne samo za preživljavanje, već i za stvaranje naprednih i neophodnih materijala.

Struktura od strane neandertalaca pažljivo izrađena

Istraživački tim, koji je uključivao stručnjake iz različitih međunarodnih institucija. Istraživači su pronašli dokaze da je struktura pažljivo dizajnirana. Konstrukcija obuhvata centralnu kružnu šupljinu sa kanalima koji se pružaju u različitim pravcima.

„Ovaj dizajn možda je omogućio neandertalcima da regulišu protok vazduha i temperaturu unutar strukture, što je ključni aspekt za proizvodnju katrana iz smolaste vegetacije, kao što su biljke iz roda Cistus“, pišu autori u radu.

Da bi potvrdili ovu hipotezu, naučnici su izvršili geohemijske i mikroskopske analize na sedimentnim ostacima strukture. Testovi su otkrili specifična jedinjenja, kao što su levoglukozan i reten, koja se obično formiraju tokom sagorevanja smolastih biljaka.

Pored toga, vršeni su eksperimenti sa aktuelnim biljkama roda Cistus, imitirajući uslove arheološkog nalazišta, a rezultati su pokazali da je u kontrolisanim uslovima moguće dobiti katran u količinama dovoljnim za praktičnu upotrebu.

Značajno tehnološko dostignuće kod neandertalaca

Ova vrsta katrana bi služila kao lepak za pričvršćivanje kamenih alata na drvene drške, što je ključna tehnologija za opstanak neandertalskih zajednica.

„Sposobnost proizvodnje katrana iz prirodnih resursa je zapanjujuće dostignuće za neandertalce“, piše u radu. To pokazuje da su savladali složene procese sagorevanja i mogli da prilagode svoje okruženje svojim tehnološkim potrebama.

• Neandertalci planirali obroke i prilagođavali alatke za lov
• Praistorijski ljudi pravili su “džinovske” ručne sekire. Ali zašto?

Takođe, otkriće pojačava pogled na neandertalce kao na vrstu koja je razvila složene kognitivne i tehničke veštine, prilagođavajući se svom okruženju pomoću tehnoloških inovacija.