Arheolozi su u Australiji otkrili retke stenske crteže za koje veruju da su nastali pomoću šablona od pčelinjeg voska, materijala koji su deca iz zajednice Mara koristila za igru i modelovanje.

Misteriozna drevna stenska umetnost, koja decenijama zbunjuje arheologe, možda je zapravo izrađena pomoću pčelinjeg voska. Reč je o minijaturnim obrisima ljudi i predmeta, manjim od 10 centimetara, koji predstavljaju jednu od najređih formi umetničkog izraza u arheološkom zapisu.

• Arheolozi otkrili čime su se deca igrala u bronzanom dobu
• Zaboravljeni crteži – praistorijska dečja umetnost

Minijaturne siluete pronađene u severnoj Australiji pokazuju kako su drevni umetnici možda koristili pčelinji vosak kao alat za stvaranje stenske umetnosti, i to uz pomoć tehnike koju i danas koriste deca iz lokalne zajednice.

Jedinstvena stenska umetnost

Drevni umetnici širom sveta stvarali su stenske crteže tehnikom negativnih silueta: prskanjem ili raspršivanjem pigmenata oko predmeta ili šablona prislonjenog na stenu. Takvi šabloni mogu predstavljati delove tela, oružje, alate, biljke ili životinje. Ipak, minijaturne figure napravljene na ovaj način izuzetno su retke, a jedno od najređih primera otkriveno je u Australiji.

Australija poseduje jednu od najraznovrsnijih zbirki šablonske stenske umetnosti na svetu. Aboridžini se bave ovim oblikom izraza već najmanje 44.000 godina. Na severu zemlje, u skloništu Jilbilindži na teritoriji naroda Mara, arheolozi su otkrili minijaturnu ljudsku figuru napravljenu šablonom, okruženu sa četiri bumeranga. „Kada smo posetili druga obližnja nalazišta, počeli smo da pronalazimo slične male i minijaturne šablone“, kaže Lijam Brejdi, arheolog sa Univerziteta Flinders i vođa istraživačkog tima.

Pčelinji vosak u službi umetnosti

Brejdi se prisetio kako je video pripadnike naroda Mara kako koriste pčelinji vosak za izradu dečjih igračaka koje podsećaju na stoku i konje. To ga je navelo na ideju da su možda i drevni umetnici koristili isti materijal za izradu šablona.

Oblici figura ukazuju na to da su šabloni izrađeni od savitljivog materijala, najverovatnije pčelinjeg voska, za koji se zna da su ga deca iz zajednice Mara ranije koristila za vajanje malih figurica.

U saradnji s lokalnim starosedeocima, istraživači su pokušali da reprodukuju ovu umetnost koristeći isključivo materijale dostupne u regionu. Zagrejavanjem i oblikovanjem voska, njegovim lepljenjem za stenu i prskanjem belog pigmenta, uspeli su da naprave slike gotovo identične originalima iz Jilbilindžija.

Iako nije sasvim jasno koja je bila njihova svrha, moguće je da su minijaturne slike imale duhovno ili ritualno značenje. Budući da se nalaze relativno nisko na stenama, možda su ih pravila deca – kao vid igre ili pokušaja da oponašaju odrasle.

Studija je objavljena u časopisu Antiquity.