Sakrivena u dubinama Vatikana rimska nekropola je nakon 70 godina istraživanja otvorena za javnost. Arheolozima je pružena prilika da saznaju nešto i o nižim slojevima društva, koji su često istorijski nevidljivi.

Prilikom izgradnje parkinga 1950-tih godina naišlo se rimsku nekropolu. Otkrivene grobnice su restauirane i konzervirane i tako ostavljene za posetioce. Kasnije, 2003. godine, isto zbog izgradnje parkinga, otkriven je i deo Santa Rosa, koja je povezana sa prethodnim otkrićem. Nekropola se prostire na oko 1.000 kvadratnih metara, duž segmenta rimskog puta Via Triumphalis.

Nalazi su konzervirani i restauirani. Pronađeni mozaik sa prikazom Dionisa je sa lokacije odnet u laboratoriju kako bi se restauirao, a onda je vraćen nazad na mestu gde je pronađen. Isti slučaj je i sa brojnim sarkofazima.

Rimska nekropola Via Triumphalis

Nekropola Via Triumphalis izgrađena je na periferiji Rima, na padini brda koja se protezala duž glavne magistrale koja je vodila u, i iz grada. U starom Rimu je bila uobičajena praksa postavljanja nekropola duž puteva, na lokacijama koje su bile lako dostupne, ali van granica grada iz higijenskih razloga.

Ono što je posebno jedinstveno za ovo groblje je to što su tamo sahranjeni bili siromašni i rimski građani srednje klase, kao i robovi i oslobođenici od. Istoričari koji proučavaju drevna društva često se bore da pronađu detaljne ili tačne informacije o životima običnih ljudi, i to je razlog zašto su arheolozi bili toliko željni da istraže nekropolu Via Triumphalis. Sahranjeno je bilo oko 250 ljudi,od 1. veka pre nove ere do 4. veka nove ere.

Mesto koje govori  o životu

Sve se sačuvalo savršeno i to zahvaljući klizištu sa kraja 4. veka koje je prekrilo nekropolu.

„Kada uđete, imate osećaj da šetate kroz drevnu nekropolu baš kao što je izgledalo onima koji su je posećivali pre 2.000 godina. Postoje razne vrste sahranjivanja. Tu su proste skeletne sahrane, potom one u sarkofazima, mauzolejima, kremacije pokojnika, sahranjivanje u amforama, ili u korpama od kvarljivog materijala. Najbogatiji su mogli da priušte izvajane mermerne oltare, a drugi su imali mauzoleje sa arkosolijumima. Najzad imamo i inhumacije, od kojih su kasnije ostali samo skeleti. Verovatno su bili umotani u jednostavne čaršave, u tkanine koje su tada izgubljene“, rekla je arheolog Kaludija Valeri u saopštenju.

Pronađeni su ostaci robova, oslobođenika, zanatlija Rima. Neki su identifikovani kao carsko vlasništvo, a njihov gospodar je često bio car Neron iz 1. veka.

Postoji izvesni „Alsimo“, čiji epigraf glasi: „custos de scena teatro pompeiano“. Što znači da je bio čuvar scene velikog pozorišta Pompeja i da je morao da brine o scenografiji. Oko njegovog lika su prikazani stolarski alati koje je verovatno koristio za održavanje pozorišnih scena.

Na drugom nadgrobnom spomeniku je portret izvesnog “Nunija”, koji je imao dužnost saltuariusa, onoga koji je bio zadužen za održavanje šume.

Porodično okupljanje posle smrti

Od kraja 1. veka pre nove ere do početka 2. veka nove ere praktikovano je spajanje kostiju mrvtih beba za kremaciju. Smrtnost dece u antici je bila prilično visoka. Onda bi roditelji njihov pepeo sakupili u različite urne da bi se stvorila neka vrsta porodičnog okupljanja u zagrobnom životu.

„Ovo je nešto što nismo mogli da zamislimo. U stvari, izvori to ne pominju. Imamo samo znanje o praksama vezanim za važne ličnosti. Ovde umesto toga nalazimo robove, oslobođenike, zanatlije, proste ljude koji su radili za carsku kuću, za carske bašte”, rekao je arheolog Đandomeniko Spinola.

Savijeni ekseri da oteraju zlo

Na ovoj nekropoli nema dokumentovanih hrišćanskih sahrana, iako to ne znači da se hrišćani ovde nisu sahranjivali. Odsutna su i olimpijska božanstva. Ali ne manjka sujevernih elemenata – protiv urokljivog oka, među pojedincima. Arheolozi su pronašli savijene eksere u grobovima, koji su su korišćeni da se pokojnikov dom zauvek popravi u zagrobnom životu.