Priroda je umešala prste u izgradnji Velike Sfinge u Gizi
Za razliku od piramida, Sfingu nisu u potpunosti izgradili drevni Egipćani, već su pustinjski vetrovi oblikovali njen prvobitni oblik. Kasnije su Egipćani iskoristili postojeći oblik koji je priroda napravila kako bi napravili Sfingu kakvu, manje-više, danas poznajemo.
Tim naučnika sa Univerziteta u Njujorku istražio je teoriju, koju su povremeno izneli drugi. Ta teorija podrazumevala je da je Velika Sfinga u Gizi možda bila prirodno formirana u obliku lava. Potom su drevni Egipćani modifikovali taj oblik lava sa ljudskom glavom.
Istraživački tim je ponovio klimatske uslove koji su postojali pre 4.500 godina, kada je Sfinga izgrađena, kako bi pokazali kretanje vetra naspram kamenih formacija. Takođe, pokazali su kako je vetar oblikovao jednu od najprepoznatljivijih kamenih statua na svetu.
- Kako su izgrađene egipatske piramide
- Činčoro mumije su najstarije mumije na svetu, a sada im prete klimatske promene
Sfinga je mitološko biće sa telom lava i ljudskom glavom, a može imati i krila orla. U zavisnosti od toga da li je sfinga prikazana u egipatskoj ili grčkoj mitologiji.
Velika Sfinga u Egiptu je najpoznatiji i najraniji primer u umetnosti. Ona potiče iz vremena vladavine faraona Kefrena iz 4. dinastije (2575–oko 2465. g. p.n.e.), Keopsovog sina. Njegova piramida je druga po veličini u Gizi. Poznato je da je ovo portretna statua kralja, a pravljenje sfingi kao kraljevski portret nastavilo se kroz većinu egipatske istorije.
Velika Sfinga je prvo bila delo prirode
Prvi je geolog Faruk El-Baz u članku Smitsonijan Magazina iz 1981. godine pretpostavio da Sfingu nisu izgradili Egipćani u potpunosti, već da su drevni klesari, nakon pustinjskih vetrova oblikovali postojeću kamenu strukturu.
Sada su naučnici sa Univerziteta u Njujorku testirali tu teoriju stvaranjem minijaturnih oblika reljefa nalik lavovima od gline, koristeći dinamiku fluida i otkrili da je moguće da je oblik stene inspirisao Egipćane da stvore Sfingu. Njihov rad je prihvaćen i objavljen u časopisu Physical Review Fluids.
„Naši nalazi nude moguću ‘priču o poreklu’ o tome kako formacije slične Sfingi mogu nastati od erozije,” objašnjava Leif Ristrof, vanredni profesor na Institutu matematičkih nauka Kurant Univerziteta u Njujorku i prvi autor studije.
„Naši laboratorijski eksperimenti su pokazali da iznenađujući oblici nalik Sfingi mogu, u stvari, da potiču od materijala koji su erodirani brzim tokovima.“
Rad je bio usredsređen na repliciranje jardanga. Jardang je stenska formacija koja nastaje usled jakih pustinjskih vetrova koji nose pesak, stvarajući prašinu. Često se u pustinji mogu naći jardanzi u obliku različitih životinja u različitim položajima. Čuvena Sfinga je vrlo moguće izmenjeni jardang.
U laboratorijskim uslovima, Ristrof i kolege su uzeli gomile meke gline sa tvrđim, manje erozivnim materijalom u samoj glini i oponašali teren u severoistočnom Egiptu, gde se nalazi Velika sfinga. Zatim su oprali ove formacije brzim mlazom vode, da bi ponovili vetar, koji ih je isklesao i preoblikovao. Na kraju su dobili ono što i očekivali. Dobili su formaciju nalik Sfingi.
Tvrđi ili otporniji materijal postao je „glava“ lava i razvile su se mnoge druge karakteristike, kao što su podrezan „vrat“, „šape“ položene napred na tlu i zakrivljene „leđa“.
„Naši rezultati pružaju jednostavnu teoriju porekla za to kako formacije slične Sfingi mogu nastati od erozije“, primetila je Ristrof. „U stvari, danas postoje jardanzi koji izgledaju kao životinje koje sede ili leže, što potkrepljuje naše zaključke.“