Započeta je sedma kampanja arheoloških iskopavanja na lokalitetu Gradište u Iđošu, koja će trajati u toku avgusta i početkom septembra 2020. godine.

Iskopavanja u toku 2020. godine u okviru Projekta sistematskih arheoloških istraživanja lokaliteta Gradište u Iđošu realizuje Međuopštinski zavod za zaštitu spomenika kulture Subotica u saradnji sa Balkanološkim institutom SANU i Narodnim muzejom Kikinda. Rukovodilac istraživanja je dr Miroslav Marić, naučni saradnik iz Balkanološkog instituta. Projekat je podržalo Ministarstvo kulture i informisanja Republike Srbije.

Ove sezone nastavljena su istraživanja sonde na uzvišenju neolitskog dela lokaliteta, gde se iskopava deo ispod poznoneolitske kuće, dimenzija 9×6 metara, koja je istraživana prošlih sezona, a detektovana zahvaljujući rezultatima geofizičkih snimanja iz 2014. godine.

• Zaštitna arheološka iskopavanja lokaliteta 92 u Iđošu, Kikinda

Oblast severnog Banata u neolitu bila je zona u kojoj su se mešali uticaji potiske kulture, rasprostranjene na teritoriji današnje Mađarske i vinčanske kulture, koja se prostirala na teritoriji severnog i srednjeg Balkana (današnja Srbija, deo Rumunije, Makedonije, Bosne). Cilj iskopavanja na ovom delu lokaliteta je precizno definisanje slojeva, odnosno stratigrafije u ovom delu neolitskog naselja i definisanje odnosa između potiskih i vinčanskih uticaja.

Iskopavanje na bronzanodopskom delu lokaliteta iz prethodnih godina, koje je realizovano u saradnji sa stručnjacima iz Univerzitetskog koledža u Dablinu (Irska) dalo je nove rezultate o načinu izgradnje same rovova i odbrambenih sistema utvrđenja, kao i o objektima unutar same fortifikacije.

Od 2015. do 2019. na lokalitetu se održavala i Međunarodna škole arheologije na kojoj su učestvovali studenti Škole istorije, arheologije i religije Univerziteta u Kardifu (School of History, Archaeology and Religion, Cardiff University) Velika Britanija, Univerzitetskog koledža u Dablinu, Irska (University College Dublin, School of Archaeology), kao i sa Filozofskog fakulteta Univerziteta u Beogradu. Sem terenskog rada, studenti su se upoznali sa procesom rada u terenskoj laboratoriji nakon iskopavanja, učestvovali su u pranju, trijaži, sortiranju, obradi i crtanju nalaza. Takođe su dobili vredno iskustvo od specijalista eksperata za obradu različitih vrsta nalaza (ostataka faune, artefakata od okresanog kamena, keramike) i upoznali se sa neolitom i bronzanim dobom Banata i jugoistočne Evrope.

Lokalitet Gradište

Lokalitet Gradište nalazi se na obodu atara sela Iđoš, oko 7 km udaljen od Kikinde. Poznat je pod nekoliko imena, od kojih je jedno i Slovenski grad. Nastanjen je, sa prekidima, od perioda srednjeg neolita do srednjeg veka. U najstarijem horizontu naseljavanja konstatovano je postojanje nalaza rano-neolitske starčevačke/kereš (7. i 6. milenijum pre naše ere) i rane vinčanske kulture. Sledeću fazu čine ostaci naselja sa materijalom kasnog neolita, tj. vinčanske i potiske kulture (5. milenijum pre naše ere). Znatno veće je kasnije naselje sa ostacima dva koncentrična zemljana bedema prečika 250 m, koje se na osnovu nalaza može vezati u period poznog bronzanog doba i početka gvozdenog (kraj 2. milenijuma pre naše ere).

Lokalitet je proglašen za arheološko nalazište, kulturno dobro od velikog značaja i do sada je iskopavan u više navrata, 1913, 1947, 1948, kao i 1972. godine. Zbog tada nedovoljno razvijenih arheoloških metoda uočena je potreba novog istraživanja ovog veoma značajnog nalazišta sada najnovijim tehnikama i analizama, pa je projekat sistematskih arheoloških istraživanja startovao u 2014. godini.

Do sada su u okviru sedam godina trajanja projekta izvršena geološka bušenja, geofizička snimanja na površini od 18 hektara, kao i površinska prospekcija nalazišta i okoline, dok su se iskopavanja fokusirala na istraživanje nekoliko stambenih objekata na neolitskom delu lokaliteta i jama, struktura i odbrambenog sistema unutar i oko bronzanodobnog dela lokaliteta.

Rezultati istraživanja će značajno unaprediti naša saznanja o načinu života neolitskih i bronzanodobnih stanovnika današnjeg Iđoša i banatske ravnice. Narednih godina planiran je završetak iskopavanja i rad na stručnoj, ali i popularnoj publikaciji, izložba i arheološke radionice.

Izvor: Subotica info