Arheolozi su otkrili najstariji dokaz korišćenja kaiševa za glavu za nošenje tereta – korpi koje su žene nosile na temenu lobanje na groblju iz bronzanog doba u današnjem Sudanu.

Ova praksa, stara više od 4. milenijuma, potvrđena je analizom skeletnih ostataka iz perioda između 2500. i 1500. godine pre nove ere, na lokalitetu koji je nekada bio deo drevnog kraljevstva Kuš.

• Genijalni izum prvih Amerikanaca: 20.000 godina staro prevozno sredstvo
• Piramide nisu bile rezervisane samo za bogate
• Pisari u starom Egiptu patili su od bolesti zglobova

U istraživanju objavljenom u časopisu Journal of Anthropological Archaeology naučnici su analizirali ostatke 30 osoba (14 žena i 16 muškaraca) s ciljem da ispitaju telesne tehnike nošenja tereta u svakodnevnom životu zajednice iz bronzanog doba. Osim arheoloških nalaza, oslonili su se na ikonografske dokaze iz starog Egipta i Nubije, kao i na etnografske podatke iz Afrike i drugih regiona.

Najstariji dokaz upotrebe kaiševa za glavu za nošenje tereta

Na skeletima žena uočeni su specifični znaci habanja i osteoartritične promene na vratnim pršljenovima i lobanjama. Ove promene, prema arheolozima, rezultat su dugotrajne upotrebe kaiševa za glavu, poznatih kao tumpline, koji su služili za nošenje teških korpi, pa čak i male dece. Kaiš bi se postavljao preko čela i glave, prenoseći težinu na gornji deo leđa. Ovu teoriju dodatno potvrđuju prikazi nubijskih žena u egipatskim grobnicama iz 18. dinastije, koje nose slična pokrivala za glavu i korpe.

Istraživači su uočili jasnu polnu podelu u načinu nošenja tereta: muškarci su teret najčešće nosili na jednom ramenu, dok su žene koristile gornji deo vrata. „Žene su imale specifične degenerativne promene u vratnim pršljenovima i ulegnuća na lobanjama, povezane sa produženom upotrebom kaiševa koji prenose težinu sa čela na leđa“, navodi se u studiji.

Najizraženije patološke promene uočene su na skeletu žene starije oko 50 godina, za koju se veruje da je pripadala eliti. Bila je sahranjena sa luksuznim predmetima poput lepeze od nojevog perja i kožnog jastuka, što ukazuje na njen visoki status u zajednici. Ipak, i pored toga, i ona je, kao i ostale žene, nosila teške terete pomoću kaiša za glavu.

Analiza izotopa stroncijuma pokazala je da ova žena nije poreklom iz lokalne oblasti, što dodatno doprinosi razumevanju složenih migracionih i društvenih obrazaca toga vremena.

Ovo otkriće predstavlja prvi jasan arheološki dokaz da su žene još u bronzanom dobu koristile kaiševe za glavu za nošenje tereta, čime se baca novo svetlo na svakodnevni život i fizički rad žena u drevnoj Nubiji.