Arheolozi su u rimskoj tvrđavi Magna u Britaniji otkrili obuću izuzetno velikih dimenzija, što pokreće intrigantna pitanja o fizičkim karakteristikama i poreklu stanovnika ove granične ispostave pre skoro 2.000 godina.

U odbrambenim rovovima rimske tvrđave Magna arheolozi su pronašli ostatke drevne obuće izuzetnih dimenzija koje postavljaju pitanja o tome ko je naseljavao ovu graničnu ispostavu na severu Britanije pre skoro dve hiljade godina. Tvrđava Magna se nalazi u Nortamberlendu i sada je dom Muzeja rimske vojske.

Vindolandin dobrotvorni fond istražuje ovo ključno mesto u blizini Hadrijanovog zida već pet godina, ali ništa nije pripremilo stručnjake za ono što će pronaći u slojevima severnih rovova tvrđave.

• Arheolozi strahuju da će klimatske promene ugroziti drevne artefakte koje čuva Hadrijanov zid u Engleskoj
• Otkriven rimski drveni dildo u Vindolanda tvrđavi

Među prvim otkrićima bio je kožni đon od 32 centimetra, ekvivalentan evropskoj veličini 49/50, koju uglavnom nose košarkaši. Inače, ovo je jedan od najvećih ikada zabeleženih u kolekciji Vindolanda, koja sadrži oko pet hiljada komada rimske obuće, naveli su iz Roman army museum.

Zanimljivo je da od 32 ostatka obuće do sada pronađenih u Magni, osam je dužine preko 30 centimetara, uključujući i rekordni primerak dužine 32,6 centimetara. Ovo je iznenađujući procenat, s obzirom na to da samo 0,4% katalogizovane obuće u Vindolandi dostiže ovu veličinu, u poređenju sa 25% zabeleženih u Magni.

Rimski garnizon divova?

Dr Elizabet Grin, specijalista za drevnu obuću na Univerzitetu Zapadnog Ontarija i čest saradnik Vindolandi, ne krije svoju zbunjenost: „Ovde se dešava nešto sasvim drugačije. Čak i u ovom preliminarnom uzorku, jasno je da su ove cipele, u proseku, mnogo veće od onih iz Vindolande.“

Iako priznaje da proces konzervacije može smanjiti originalnu veličinu i do jednog centimetra, razlika je i dalje zapanjujuća. Dok se prosečna veličina u Vindolandi kreće između 24 i 26 centimetara, slično današnjoj, nalazi iz tvrđave Magna ukazuju na populaciju sa primetno drugačijim fizičkim karakteristikama.

Hipoteze se množe. Da li su ove cipele bile u vlasništvu vojnika koji su pripadali vojnoj jedinici sa regrutima iz regiona gde je prosečna visina bila veća? Ili odražavaju specifične adaptacije za aktivnosti ili činove unutar tvrđave? Endru Birli, direktor iskopavanja za Fondaciju, naglašava važnost ovih detalja: „Ovi predmeti nas podsećaju da nisu sve populacije bile homogene. Varijacije između pukova i pojedinaca koji su služili na Hadrijanovom zidu mogle bi biti podjednako kulturne koliko i fizičke.“

Pored impresivnih XXL cipela, tim je pronašao dečju obuću i druge primerke koji odražavaju svakodnevni život u tvrđavi. Svaki komad, od letnjih sandala do čizama za hodanje, nudi vezu sa onima koji su ih nosili. Rejčel Frejm, viši arheolog za projekat Magna, ističe vrednost ovih organskih ostataka: „Oni su najkrhkiji nalazi, ali i najevokativniji. Međutim, klimatske promene ih dovode u opasnost.“ Hitnost dokumentovanja ovih ostataka pre nego što ih vlažnost i različite temperature degradiraju je prioritet.