Najnovija arheološka istraživanja Teodosijeve palate u antičkom gradu donela su otkriće mozaičkog poda. Pretpostavlja se da je u ovoj palati boravio car Teodosije kada je posetio Stobi 388. godine. Inače, više od 100 godina se istražuje ovaj fenomenalni lokalitet.

Teodosijeva palata je najveća i najluksuznija građevina koja je otkrivena u antičkom gradu. Većina iskopanih građevina u Stobiju potiče iz 4. i 5. veka. Pretpostavlja se da je grad Stobi osnovan 359. godine nove ere.

Prva arheološka iskopavanja sproveo je nemački oficir i arheolog F. Krišen tokom I svetskog rata, a zatim arheolozi iz, danas, Narodnog muzeja Srbije. U narednim decenijama istraživanja sprovode različite institucije iz Makedonije.

Antički grad Stobi bio je najveći grad u severnom delu rimske provincije Makedonije. Kasnije postaje prestonica provincije Makedonije Sekunda i važan urbani, administrativni, trgovački i verski centar tokom rimskog i kasnorimskog perioda. Smešten na izuzetno značajnom položaju, na raskrsnici dva glavna puta, sever-jug (Solun-Stobi-Signidunum) i dijagonalni put (Herakleja-Stobi-Serdika), grad je imao sve preduslove za veći uspon i razvoj.

Kako ističu u Nacionalne ustanove “Stobi”, mozaik se može videti u jednoj od prostorija ovog luksuzno i prefinjeno uređenog zdanja i postavljen je kao centralno pravougaono polje, piše u saopštenju Ministarstva.

Arheolozi ističu da je prema prvim saznanjima reč o neotkrivenom biseru ovog antičkog grada, koji je kulturno nasleđe i lokalitet od posebnog nacionalnog značaja.

• Šlemovi tipa Baldenhajm-ratnička oprema varvarskog porekla?
• Izgradnja metroa u Solunu donela otkriće 130.000 arheoloških nalaza
• Da li je Filip II Makedonski, otac Aleksandra Velikog, sahranjen u kraljevskoj grobnici u Vergini?

Inače, u Nacionalnoj ustanovi Stobi, u okviru granta „Kaplan fonda”, vrednog 300.000 dolara za konzervaciju Teodosijeve palate u Stobima. Ove godine je urađen osnovni konzervatorski projekat za arhitekturu, kao i osnovni konzervatorski projekat za mozaičke podove ovog objekta, piše na BH.

Teodosijeva palata u Stobiju

Inače, Teodosijeva palata, najreprezentativnija stambena zgrada lokaliteta Stobi, nalazi se u centru antičkog grada. Ime je dobila po pretpostavci da je car Teodosije I boravio u ovoj palati tokom posete Stobima 388. godine. Severni deo je reprezentativni segment palate. Nekoliko prostorija sa mozaičkim podovima raspoređeno je oko velikog otvorenog dvorišta (peristila) okruženog stubovima. Hodnici oko avlije i unutrašnjost avlije takođe su ukrašeni mozaicima. Na kraju peristila je bazen sa nišama koje se uzdižu iznad njega. Bazen je bio okružen crvenkastim mermernim pločama, a unutra su postavljena mermerna postolja. Postamenti i niše bili su ukrašeni skulpturama.

U Narodnom muzeju Srbije u Beogradu čuvaju se čuveni bronzani satiri iz Stobija, bronzane skulpture Afrodite, Apolona i Lara i mermerna glava Serapisa. Svi su otkriveni unutar bazena gde su bili nakon urušavanja palate. Zanimljivo je da su bronzane skulpture, poput satira na primer, iz helenističkog vremena (2. vek pre nove ere), dok je palata podignuta u 4. veku nove ere.

Južni deo građevine takođe ima peristil oko kojeg je raspoređeno nekoliko prostorija. Dva od njih imaju podove od mozaika. Jedna od prostorija u ovom delu palate služila je kao ostava i u njoj je otkriveno desetak pitosa. Palata je srušena tokom 5. veka, a kasnije su njeni zidovi ugrađeni u siromašne kuće izgrađene na njenim ruševinama.