Arheološko nalazište, koje se često naziva i „Britanskom Pompejom“, prava je vremenska kapsula i dragoceni izvor informacija praistorijskih ljudi iz bronzanog doba.

U saopštenju za javnost Univerzite u Kembridžu objavio je detalje istraživanja i rezultate koje su arheolozi publikovali u monografiji o lokalitetu Must Farm.

Praistorijski ljudi živeli su tokom bronzanog doba u sojeničarskom naselju iznad močvare.

Ovo bronzandodopsko naselje potiče iz 850. godine pre nove ere. Arheolozi sa Univerziteta u Kembridžu su iskopali četiri velike drvene, okrugle kuće koje su bile deo ograđenog naselja.

Čitavo naselje je bilo 2 metra iznad korita reke sa palisadom od dva metra visine.

„Britanska Pompeja“ zove se sa razlogom

Naselje je bilo staro manje od godinu dana kada ga je uništio katastrofalni požar, a objekti i njihov sadržaj su se urušili u muljevitu reku ispod. Zahvaljujući kombinaciji gorenja i vode došlo je do izuzetnog očuvanja, pa se zbog toga ovaj lokalitet zove „Britanska Pompeja“.

Godine istraživanja sprovedenih na hiljadama artefakata sa ovog lokaliteta su pokazale da su ljudi imali iznenađujuće udoban način života. Raspored unutar kuća bio je sličan modernim domovima.

„Prilikom iskopavanja lokaliteta postojao je osećaj da su njegovi stanovnici iz bronzanog doba tek otišli. Gotovo da ste mogli da vidite i osetite njihov svet, od sjaja metalnih alatki okačenih na pletenim zidovima do kuvane kaše koja se u potpunosti sačuvala”, rekao je Mark Najt, direktor iskopavanja

Otkriveni su ostaci pet objekata, zajedno sa ogradama. Ali prvobitno naselje je verovatno bilo duplo veće. Polovina lokaliteta je uništena vađenjem kamena u 20. veku, a istraživači kažu da je u njemu moglo biti do šezdeset stanovnika.

Unutrašnjost kuća

Činilo se da jedna od glavnih okruglih kuća, sa skoro pedeset kvadratnih metara površine, ima različite zone aktivnosti koje se mogu uporediti sa sobama u modernom domu.

Keramičke i drvene posude, uključujući male šolje, činije i velike posude za skladištenje, pronađene su u severoistočnom kvadrantu, gde se nalazila kuhinja. Metalni alat je bio smešten duž istočne strane zgrade, dok je prazan severozapadni deo verovatno bio rezervisan za spavanje. Jugoistočni prostor imao je mnogo fragmenata platna, zajedno sa bobinama i tegovima za razboj. Ovo je bilo blizu verovatnog ulaza, gde bi dodatno svetlo pomoglo u radu sa tkanjem.

Jugozapadni kvadrant okrugle kuće bio je rezervisan za držanje jagnjadi u zatvorenom prostoru. Nije bilo dokaza da su ljudi umrli u požaru, ali je nekoliko jagnjadi bilo zarobljeno i živo spaljeno.

Skeletni ostaci pokazuju da su jagnjad bila stara tri do šest meseci, što ukazuje da je naselje uništeno negde u kasno leto ili ranu jesen. Dokazi da je drvena arhitektura još uvek bila „zelena“ potvrđuju da se gradnja odvijala oko devet meseci do godinu dana ranije.

Život je stao

Svaka kuća je sadržala komplet alate za poljoprivredu, šumarstvo ili stočarstvo. Takođe, u tri okrugle kuće izrađivao se tekstil.

Njihove kuće su bile odlično izolovane. Svaki okrugli krov imao je tri sloja: izolacionu slamu prekrivenu travom i upotpunjenu glinom. To ih čini toplim i vodootpornim, ali i dalje dobro provetrenim.

Oko svake kuće nalazilo se smetilište. Tu su bačeni razbijeni lonci, iskasapljene životinje. Takođe, pronađeni su koproliti ili fosilizovani izmeti. Neki ljudski koproliti imali su jaja parazita, što znači da su se stanovnici borili sa crevnim parazitima.

Uprkos milenijumima u blatu, mnogi artefakti još uvek nose tragove svakodnevnog života, zajedno sa njegovim iznenadnim prekidom kada su stanovnici napustili svoje imanje da bi izbegli požar.

Na primer, pronađena je grnčarska zdela sa tragovima prstiju proizvođača zarobljenih u glini u kojoj se još uvek nalazi poslednji obrok: kaša od pšeničnog zrna pomešana sa životinjskim mastima (verovatno kozjim ili jelenskim). Drvena kašika koja se koristila za mešanje bila je naslonjena na unutrašnjost posude.

Nekoliko malih lobanja pasa navodi da su životinje držane u domaćinstvu, možda kao kućni ljubimci, ali i da bi pomogli da se izbaci plen u lovu. Koproliti pasa pokazuju da su se hranili ostacima obroka svojih vlasnika.

Stanovnici „Britanske Pompeje“ koristili su lokalne šume. Dokazi se nalaze u krugu od 3 km za lov na svinje i jelene, ispašu ovaca i žetvu useva kao što su pšenica i lan, i građevinsko drvo. Vodeni putevi su bili vitalni za transport svih ovih materijala.

Uzvodno su pronađeni ostaci devet čamaca, odnosno kanua izdubljenih iz starih stabala, koji datiraju iz bronzanog i gvozdenog doba, uključujući i neke koji su bili savremeni naselju.

Život je nestao u plamenu

Istraživači kažu da je bronzano doba bilo nasilno. Možemo primetiti da je i struktura  naselja bila odbrambena. U naselju su pronađena koplja in situ, dužine 3-4 metra, kao i mačevi. Oni su mogli biti korišćeni u lovi i u borbi.

Pronađeno je nekoliko ljudskih ostataka, ali bez nekih tragova koji ukazuju na nasilje.

„Uzrok požara koji je zahvatio naselje verovatno nikada neće biti poznat“, rekao je Dejvid Gibson iz Kembridžove arheološke jedinice. „Neki tvrde da je možda došlo do napada, jer se stanovnici nikada nisu vratili po svoje stvari, koje bi bilo prilično lako izvući iz plitkih voda.“

Međutim, drugi misle da je požar izbio nesrećnim putem. Ako bi unutrašnja vatra zavladala u jednoj od okruglih zgrada, proširila bi se između čvrsto povezanih struktura za nekoliko minuta

Arheolozi veruju da ovakvih naselja ima još, samo čekaju da budu pronađena.