Arheolozi istražuju rimsko utvrđenje Diana kod Kladova kako bi upotpunili sliku o lokalitetu.

Rimski kastrum Diana podignut je na samoj obali Dunava, na uzvišenju kod sela Sipa i 8 km severozapadno od Kladova.

Rimsko utvrđenje Diana

Najranije utvrđenje, sa zemljanim bedemom i palisadama, izgrađeno je tokom 1. veka i za vreme dolaska prvih vojnih formacija. Diana predstavlja jedno je od najranijih rimskih utvrđenja u Srbiji.

• Rimski logor u selu Kremna je prvi takve vrste na teritoriji Srbije i najbolji primer vremenske kapsule
• Nova otkrića u “izgubljenom gradu” u Albaniji

Sledeće, kameno utvrđenje, vezuje se za Trajanove građevinske aktivnosti u 2. veku (140x134m).

„Utvrđenje je popravljano i menjano u vreme Trajanovih dačkih ratova, kada je izgrađeno prvo kameno utvrđenje, da bi u 4. veku dobilo konačan izgled. Pored toga, na tvrđavi se prate faze sve do sredine 6. veka. Pominje se u Prokopijevom spisu „O građevinama“ kao Zanes, odnosno jedno od utvrđenja koja su obnovljena tokom vladavine Justinijana (527-565)“, rekao je prof. dr Marko Janković sa Odeljenja za arheologiju i jedan od rukovodilaca iskopavanja.

Pokretni nalazi otkriveni tokom dosadašnjih arheoloških istraživanja, ukazuju da je pored uloge vezane za zaštitu i odbranu kanala, tokom šest vekova na Diani postojao i značajan ekonomski centar sa lukom i pristaništem.

Pored ostataka bedema sa kapijama i kulama, u unutrašnjosti utvrđenja otkriveni su građevina sa apsidom, vojne barake, latrina i drugi objekti, a u centralnom delu ostaci principijuma sa portikom. Izvan bedema utvrđeno je postojanje svetilišta, istraženi su ostaci martirijuma i dela nekropole kao i dela naselja koje se prostiralo zapadno od vojnog logora.

Prva sondažna iskopavanja započela su 1964. godine. Istraživanja na tvrđavi Diana su rađena sa prekidima i sada nakon 14 godina ona se nastavljaju.

U tvrđavi je pronađena baza žrvenika sa posvetom bogu Totu na kojoj se pominje pun naziv mesta: Statio cataractarum Dianae. Kastrum dobija naziv po rimskoj boginji rata Dijani.

Nova arheološka istraživanja na Diani

„Cilj ovogodišnjih istraživanja je da se započne sa iskopavanjem poslednjeg neistraženog dela na prostoru luksuzne građevine sa apsidama unutar utvrđenja. Namena objekta nije u potpunosti jasna za sada. Građevina ima bazene za vodu, unutrašnjost zidova je bila omalterisana i obojena freskama. Namera je da se čitav objekat, koji se u starijoj literaturi naziva i Palata 2, istraži, kako bi se odgonetnula njegova namena, kao i faze tokom kojih je korišćen“, objasnio je dr Janković.

Ovogodišnja arheološka istraživanja su kratko trajala i arheolozi su pronašli predmete iz ranovizantijskog perioda.

„Za sada smo i dalje u sloju u kojem se javlja ranovizantijska keramika, novac Justinijana i Justina II, kao i razni metalni i koštani predmeti. Interesantno je da se u tom najmlađem sloju javljaju kako podnice od nabijene zemlje, tako i zidovi od suhozida, odnosno objekti čija namena nije do kraja jasna. Između ostalog, otkrivena je i gvozdena reza za vrata unutar jednog od objekata“, kaže naš sagovornik.

Arheolozi su na Diani pronašli i broznani predmet, koji je verovatno deo lamelarnog oklopa. Takođe su otkriveni ostaci fresaka u crvenoj i sivoj boji. Pored ranovizantijskih nalaza, otkriveno je i par kasnoantičkih – novac Licinija I, i fragmenti tera sigilate.

Kako ističe dr Marko Janković plan je da se u narednim kampanjama istraži u potpunosti objekat, kao i da se obrade pokretni nalazi, digitalizuju podaci. Sve sa ciljem kako bi arheolozi definitivno dobili odgovore na pitanja vezana za objekat.

---

Kampanja u ovoj godini je finansirana od strane Narodnog muzeja Srbije. Rukovodioci su prof. dr Tatjana Cvjetićanin iz Narodnog muzeja Srbije i prof. dr Marko Janković sa Odeljenja za arheologiju Filozofskog fakulteta u Beogradu. U terenskoj ekipi su takođe dr Aleksandar Bandović (NMS), doktorand Dimitrije Marković (Laboratorija za bioarheologiju, Filozofski fakultet Beograd), student master studija Simeun Srdanović i studentkinja osnovnih studija Vesna Matasarević.