Naučnici su analizirali DNK drevnih ljudi kako bi otkrili poreklo i raznolikost populacija Hunskog carstva. Istraživanja otkrivaju dalekosežne genetske veze.

Huni su se iznenada pojavili u Evropi 370-ih godina, uspostavljajući jedno od najuticajnijih, iako kratkotrajnih imperija u Evropi. Naučnici su dugo raspravljali o tome da li su Huni potekli iz Sjongnu carstva, navodi se u saopštenju Maks Planka.

Međutim, Sjongnu carstvo se raspalo oko 100. godine nove ere, ostavljajući prazninu od 300 godina pre nego što su se Huni pojavili u Evropi. Da li se mogu pronaći DNK loze koje premošćuju ova tri veka?

Da bi odgovorili na ovo pitanje, istraživači su analizirali DNK 370 osoba. Ti ljudi su živeli u istorijskim periodima koji su obuhvatali oko 800 godina, od 2. veka pre nove ere do 6. veka nove ere, obuhvatajući lokalitete u mongolskoj stepi, Centralnoj Aziji i Karpatskom basenu Centralne Evrope.

Istraživanje je objavljeno u časopisu Proceedings of the National Academy of Sciences.

Analiza drevne DNK Huna

Konkretno, ispitali su 35 sekvenciranih genoma, sa lokaliteta iz 3-4. veka u Kazahstanu i lokaliteta iz 5-6. veka u Karpatskom basenu. Takođe, uključujene su i izuzetne sahrane iz perioda Huna koje pokazuju istočnjačke ili „stepske“ osobine često povezane sa nomadskim tradicijama (tj. „istočni tip“).

Studija je sprovedena u okviru projekta HistoGenes, od strane multidisciplinarnog istraživačkog tima genetičara, arheologa i istoričara, uključujući istraživače sa Instituta Maks Plank za evolucionu antropologiju u Lajpcigu, Nemačka.

Rezultati su pokazali da nakon dolaska Huna u Karpatskom basenu nije postojala velika zajednica poreklom iz Azije ili stepe. Međutim, oni su identifikovali mali, ali poseban skup pojedinaca – koji često pripadaju sahranama “istočnog tipa” – koji su nosili značajne istočnoazijske genetske potpise.

Napredna poređenja genealoških veza, odnosno analiza zajedničkih segmenata DNK poznatih kao identični po poreklu, dovela su do izuzetnog otkrića.

Genealoška veza sa Sjongnu elitom

Naučnici su otkrili da malo osoba iz perioda Huna u Evropi deli poreklo sa nekim od najviših imperijalnih elitnih pojedinaca iz kasnog Sjongnu carstva. Ove veze takođe uključuju osobu iz najveće terasne grobnice ikada otkrivene u kontekstu Sjongnua.

Ova veza ukazuje da bi neki Huni u Evropi mogli da prate svoju lozu do važnih ljudi iz Sjongnu grobnica iz mongolske stepe. Ipak, arheogenomska slika za većinu osoba iz perioda Huna i posle Huna u Karpatskom basenu je daleko raznovrsnija.

„DNK i arheološki dokazi otkrivaju splet predaka, ukazujući na složen proces mobilnosti i interakcije, a ne na masovnu migraciju“, kaže Žofija Rac sa Univerziteta Etvoš Lorand u Budimpešti.

Genetska raznolikost Huna u Evropi

Dok ove veze potvrđuju prisustvo nekih direktnih potomaka Sjongnu elita, studija takođe pokazuje da je stanovništvo Hunskog carstva u Evropi bilo genetski veoma heterogeno. Drugi ključni zaključak studije je da su sahrane „istočnog tipa“ iz 5. veka iz Centralne Evrope veoma raznolike i po svom kulturnom i genetskom nasleđu.

Nalazi takođe podvlače da je dolazak Huna u Evropu u suprotnosti sa dolaskom Avara dva veka kasnije.

 „Avari su došli direktno u Evropu nakon što su Turci uništili njihovo istočno-azijsko carstvo, a mnogi od njihovih potomaka su još uvek nosili značajno istočnoazijsko poreklo sve do kraja svoje vladavine oko 800. godine. Preci Atilinih Huna su se na svom putu pomešali sa mnogim generacijama iz Evroazije“, dodaje Valter Pol sa Austrijske akademije nauka.

Promene u Karpatskom basenu sa dolaskom Avara

Ovo istraživanje osvetljava kako su se prošla društva u Karpatskom basenu prilagođavala i menjala kao odgovor na nove dolaske.

• Drevna DNK otkriva zanimljive porodične veze Avara
• Drevna DNK otkriva kako su Kelti nasleđivali političku moć
• Analiza drevne DNK otkriva poreklo i pad Skita, neustrašivih nomada evroazijskih stepa

„Iako su Huni dramatično preoblikovali politički pejzaž, njihov stvarni genetski otisak – izvan određenih elitnih sahrana – ostaje ograničen“, ističe Zuzana Hofmanova sa Instituta Maks Plank za evolucionu antropologiju. Umesto toga, izgleda da je stanovništvo u celini pretežno evropskog porekla i da ima nastavljene lokalne tradicije, sa nekim novopridošlim stepskim uticajima.

„Iz šire perspektive, studija naglašava kako najsavremenija genetička istraživanja, u kombinaciji sa pažljivim istraživanjem arheološkog i istorijskog konteksta, mogu da razreše debate o vekovima starom poreklu stanovništva“, zaključuje Johanes Kraus, direktor Odeljenja za arheogenetiku na Institutu Maks Plank za evolucionu antropologiju.