Glasinačka kolica su slučajno arheološko otkriće i jedan od izvanrednih nalaza gvozdenog doba sa prostora Bosne i Hercegovine. Danas se glasinačka kolica nalaze u Prirodnjačkom muzeju u Beču.

Izvanredno umetničko delo praistorijskih ljudi

Artefakt izuzetne vrednosti, glasinačke kulture, iz gvozdenog doba jesu glasinačka kolica. Bronzana kultna kolica sa predstavama vodenih ptica pronađena su 1880. godine u tumulu na Glasinačkom polju prilikom izgradnje puta Sarajevo-Rogatica-Višegrad.

• Jedinstveno otkriće arheologa na lokalitetu Kopilo kod Zenice

Austrougarski vojnici su prekopali jedan bogato opremljeni tumul i pored drugih vrednih predmeta, u grobu su naišli na jedinstvena bronzana kolica. Jedan od vojnika i arheoamater Johan Leksa je zaslužan za ovo otkriće i za izveštaje u kojima opisuje ono što je zapazio. Njegovom zaslugom su i sačuvani otkriveni predmeti.

Ovaj nalaz iz gvozdenog doba je pokrenuo razvoj arheološke nauke u Bosni i Hercegovini i velika istraživanja.

Pokojnik koji je bio sahranjen u grobu ispod tumula bio je važan predstavnik paleobalkanske aristokratije iz starijeg gvozdenog doba i pripadnika zajednice glasinačke kulture.

Glasinačka kultura (oko 2. milenijuma pre nove ere do 4. veka pre nove ere) je kultura bronzanog i govozdenog doba srednjeg i zapadnog Balkana. Deo glasinačke kulture su svakako brojni tumuli od kamena i zemlje i gradine.

Potencijalna namena kolica

Bronzana kolica imaju četiri točka i nose pticu sa poklopcem na kome sedi još jedna, manja ptica.

Prednja i zadnja osovina su od gvožđa, one su bile pokretne u vreme kada su kolica izrađena. Ali su vremenom korodirala i propala. Glasinačka kolica imaju dužinu od 17 cm i datovana su u starije gvozdeno doba, 7. vek pre nove ere.

• Ilirski šlemovi u Muzeju Hercegovine u Trebinju
• Pojasevi tipa Mramorac iz Srbije

Ova ptičija kolica su proizvod pogrebne tradicije bronzanog doba do ranog gvozdenog doba čiji se kultni običaj vezuje za Kulturu polja sa urnama (Urnefield culture). Votivna kolica sa pticama pronađena su u grobovima od severne Evrope do Apeninskog poluostrva. Glasinačka kola vuku patke. Vodene ptice su bile popularan dekorativni motiv u centralnoj Evropi u bronzanom dobu.

Glasinačka kolica su pronađena u centralnom grobu pokojnika, zajedno sa luksuznom bronzanom ojnahoom, nakitom i jednim zagonetnim predmetom čija funkcija još nije razjašnjena. Ova kola su služila kao “pratioci duša umrlih na zamišljenom putu u večnost”

---