Slovačko-nemački arheološki tim ispitao je orijentaciju ranih neolitskih kuća u srednjoj i istočnoj Evropi i otkrili su nešto zanimljivo.

Na ljudsko ponašanje utiču mnoge stvari kojih obično nismo svesni. Ovo uključuje fenomen poznat psiholozima kao „pseudozanemarivanje“. Efekat pseudozanemarivanja opisuje tendenciju zdravih osoba da posvete više pažnje levoj strani perceptivnog prostora nego desnoj.

Slovačko-nemački istraživački tim je ispitao orijentaciju ranih neolitskih kuća u srednjoj i istočnoj Evropi. Ove kuće pripadaju kulturi LBK.

• Otkrivena sahrana prvog neolitskog zemljoradnika od pre 7.000 godina
• Terakota vojska, ali iz vinčanske kulture
• Misteriozna kružna struktura pronađena u Poljskoj

Studija je objavljena u časopisu PLOS ONE, po prvi put pokazuje kakav je efekat ovo neupadljivo odstupanje imalo u praistorijskoj prošlosti.

Kultura trakaste keramike ili Linearbandkeramik (LBK) je neraskidivo povezana sa početkom neolitskog načina života u srednjoj Evropi oko 5.300. godine pre nove ere. Ono što izdvaja LBK naselja od bilo koje druge arheološke kulture je njihova upotreba veoma karakterističnih dugih kuća. Reč je o masivnim građevinama dužine od 30 metara i više, sa krovom oslonjenim na čvrste hrastove stubove, uvek postavljene u po tri ukrštena reda. Pored toga, kuće imaju jame za smeće sa svake strane. Ove karakteristike čine LBK naselja i kuće lako prepoznatljivim u okviru magnetnih istraživanja.

Naučnici su uspeli da dokažu da se orijentacija novoizgrađenih kuća u maloj meri razlikuje od orijentacije postojećih zgrada i da se ovo odstupanje obično dešavalo suprotno od kazaljke na satu.

Orijentacija neolitskih kuća

Ispitano je 13 neolitskih lokaliteta. Na neolitskom lokalitetu Vrable u Slobačkoj život je trajao najmanje 300 godina. I tu su zapazili da je “neuobičajena blizina ovih kuća sprečila vremensko odstupanje u orijentaciji kuća koje možemo primetiti u ostalim delovima naselja”.

Arheolog dr Nils, vodeći autor studije, kaže: „Istraživači su dugo pretpostavljali da su prve neolitske kuće trajale otprilike jednu generaciju, odnosno 30 do 40 godina. A da su nove kuće morale da se grade pored postojećih u redovnim intervalima. Određivanjem starosti radiokarbonskom metodom, sada možemo pokazati da su nove konstrukcije bile povezane sa jedva primetnom rotacijom ose kuće u smeru suprotnom od kazaljke na satu. Mi vidimo pseudozanemarivanje kao najverovatniji uzrok ovoga.“

Ova tvrdnja se zasniva na osnovu skupova arheoloških podataka dobijenih geofizičkim snimanjima terena. Posebno se kuće iz neolita ispod zemlje lako “očitaju”, jer one spadaju u najbolje tipove prepoznatljivih obeležja.

“Poslednjih godina otkrili smo stotine ranoneolitskih kuća na lokalitetu u jugozapadnoj Slovačkoj koristeći metode geofizičke prospekcije. Iskopavanje svih ovih kuća nije ni moguće ni poželjno iz razloga što bih onda morala da se sprovede konzervacija svih kuća. Mogućnost korišćenja pseudozanemarivanja za uključivanje kuća u relativnu sekvencu bez iskopavanja podiže naše istraživanje na potpuno novi nivo”, rekao je dr Nils.

Studija se takođe poziva na poređenje sa drugim arheološkim primerima na drugim mestima i u drugim periodima. Slične promene u orijentaciji se takođe primenjuju na mlađe praistorijske periode.

“Pokazali smo da se promene u orijentaciji dugih kuća može dosledno dokumentovati na više arheoloških lokaliteta ranog neolita i da ova promena ima hronološku dimenziju. Kao objašnjenje predlažemo da je to zbog „pseudozanemarivanja“ što je dobro dokumentovano u mnoštvu laboratorijskih studija kao neurobiološki aspekt ljudske percepcije”, zaključili su autori.