Pod debelim slojem pepela više od 1.400 godina fenomenalno su se sačuvali ostaci drevnog grada Efesa. Ovo senzacionalno otkriće arheologa u Efesu može se uporediti sa Pompejom.

Efes je antički grad, u današnjoj Turskoj, koji je osnovan u 10. veku pre nove ere.  U njemu se nalazilo jedno od sedam svetskih čuda, hram posvećen grčkoj boginji Artemidi.

Arheološka iskopavanja Efesa sprovode austrijski arheolozi još od 1954. godine, u saradnji sa arheolozima Efeskog muzeja.

Novija iskopavanja u Efesu donela su zanimljiva otkrića. Nakon više od 1.400 godina ispod debelog sloja pepela bila je pokrivena velika površina grada. Arheolozi su oktrili ranovizantijski poslovni i gastronomski okrug i brojne nalaze fenomenalne očuvanosti, piše OEAW.

Novija iskopavanja u Efesu

Ova oblast je iznenada uništena oko 614/615. godine. Sva što se nalazilo u kućama, u sobama bilo je zapečaćeno debelim paljevinskim slojem. Time se sve sačuvalo za arheologe što im je omogućilo da dobiju pravu sliku antičkog života.

Ovo čini nalaz uporedivim sa arheološkim nalazištem Pompeje.

Novootkriveni kvart nalazi se na Domicijanovom trgu. Domicijanov trg je istaknuto javno mesto u neposrednoj blizini političkog centra rimskog grada, Gornje Agore. Iskopavanja koja su ovde obavljena 2022. godine deo su velikog istraživačkog projekta posvećenog promenama u gradu između rimskog carskog perioda i kasne antike.

 “Očekivalo se da je prvobitno veliki kompleks rimskog trga u kasnoj antici bio bogat dućanima i radionicama. Ono što je, međutim, bilo potpuno neočekivano, bilo je stanje očuvanosti, kao i tačno vreme razaranja“, rekla je Sabine Ladšteter.

Sačuvala se hrana i brojni fenomenalni nalazi

Do sada je otkriven objekat manjeg obima koji se sastoji od nekoliko poslovnih prostora na površini od oko 170 kvadratnih metara. Čitav graditeljski kompleks bio je u punom cvatu do 614/615. godine, o čemu svedoče pronađeni novčići. Pojedinačne prostorije ovog kvarta su očuvane do 3, 4 metra visine i potpuno su zapečaćene masivnim destruktivnim slojem. Ispod slojeva je izašao na videlo neverovatno bogat inventar.

Pronađene su brojne posude, kao i cele činije sa ostacima morskih plodova poput školjki ili ostrige. Kao i amfore punjene slanom skušom. Pronađene su i koštice od bresaka, badema i maslina, ali i ugljenisani grašak i mahunarke.

Posebno su spektakularna četiri zlatnika (solidi) zajedno i nekoliko poslovnih kasa sa preko 700 bakarnih novčića. Iskopane prostorije su: kulinarska radnja, ostava, kafana, prodavnica svetiljki i hrišćanskih hodočasničkih suvenira i radionica sa susednim prodajnim prostorom.

Jedinstveni nalaz je otkriće oko 600 malih hodočasničkih ampula koje su prodavane hrišćanskim hodočasnicima i koje su se mogle nositi oko vrata.

Rat između Vizantje i persijskih Sasanida

Arheolozi veruju da zemljotres nije doveo do uništenja ovog grada, već da su to bili sukobi. U gradu nema tragova koju ukazuju na zemljotres, već na sukobe. Iskopano je nekoliko vrhova strela i kopalja što može da ukaže na ratovanja. Takođe, u gradu nisu pronađeni ljudski ostaci.

• Pre 1.700 godina dogodio se jedan od prvih poznatih hemijskih napada u Siriji

„Arheološki nalazi nam pokazuju uništenje ogromnim požarom koje je moralo biti iznenadno, dramatično i značajno“, objašnjava Sabine Ladstatter.

Veruje se da su invazije persijskih Sasanida na zapadnu Malu Aziju zahvatile i Efes, gde je i došlo do rata.