Vinčanska figurina stara oko 6500 godina iz Pločnika
Izvanredna vinčanska antropomorfna figurina pronađena je na neolitskom nalazištu Pločnik pre više decenija.
Antropomorfna figurina sa Pločnika izrađena je od pečene gline, ima sačuvan gornji deo tela sa glavom, rukama i torzom. Na glavi figurine uočavaju se urezi, naneti u svežu glinu pre pečenja.
Ti urezi mogu da predstavljaju odeću s V-izrezom ili eventualno nakit, dok su na ramenima možda bile tetovaže. Više: Vinčanske figurine otkrivaju “modu” u neolitu
Vinčanski lokalitet Pločnik
Selo Pločnik se nalazi na teritoriji opštine Prokuplja, odnosno 27 km zapadno od Prokuplja na putu ka Kuršumliji. U arheološkoj literaturi termin Pločnik se, takođe, odnosi i na praistorijsko nalazište smešteno u istoimenom selu. Nalazište Pločnik otkriveno je 1927. godine prilikom zemljanih radova na izgradnji železničke pruge. Prvom kampanjom iskopavanja rukovodio je Miodrag Grbić. Na Pločniku je otkrivena velika količina figuralne plastike, uglavnom antropomorfnih i delom zoomorfnih figurina.
Milutin Garašanin je na osnovu bogatstva materijalne kulture iz Pločnika u arheološku terminologiju uveo novu hronološku odrednicu nazvanu Vinča–Pločnik, kojom se i danas obeležava mlađi period vinčanske kulture. Ova faza se karakteriše po pojavi najstarijih bakarnih predmeta. Na neolitskom naselju Pločnik život je trajao u periodu između 5200 i 4650. godine pre nove ere.
Zagonetne vinčanske figurine
Uprkos vekovnom istraživanju stotine neolitskih lokaliteta, i dalje ostaje misterija koja je bila namena vinčanskih figurina, kojih ima više hiljada. Zahvaljujući neobičnim figurinama, vinčanska kultura je postala prepoznatljiva u svetu.
Figurine iz vinčanske kulture su jedinstvene i lako uočljive po ravnom licu koje ima ugaonu formu (trouglasto lice), oči su istaknute, kao i nos, dok se usta ne ističu, odnosno ne urezuju. Postoje figurine u stojećem, a ređe su one koje sede. Izrađene su od pečene gline, na njima se primećuju urezi, tragovi bojenja, perforacija, na nekim se naglašavaju seksualni atributi, frizura, odeća, nakit, tetovaže i slično.
Posebno je zanimljivo da su vinčanske figurine pronalažene na različitim mestima u neolitskim naseljima: u kućama, izvan njih, u skladištima, otpadnim jamama, u rovovima, ali nikada u grobovima.
