Obnova srednjovekovne tvrđave na brdu Hisar u Prokuplju

Obnova srednjovekovne tvrđave na brdu Hisar u Prokuplju

Srednjovekovna tvrđava na brdu Hisar koja se nalazi u užem centru grada konačno će se obnoviti i na vrhu ove tvrđave, koja se zove i Jug Bogdanova tvrđava, nalaziće se letnja pozornica. Nikad do sada prokupački Hisar, koji je od izuzetnog kulturno-istorijskog značaja, nije obnavljan.

Na tlu Prokuplja dokumentovan je rimski grad Hammeum u tragovima materijalnih ostataka rimske kulture. Grad je bio poznat kao važna raskrsnica na putu Naissus-Lissus (Niš-Lješ u Albaniji). Tragovi iz rimskog perioda pronađeni su, takođe, na brdu Hisar i kod Latinske crkve. Vredan spomenički kompleks tvrđava Hisar, ostaci antičkog hrama, ostaci ranohrišćanske crkve, Latinska crkva iz XIV veka, kao i crkva Sv. Prokopija iz IX-X veka, nalaze se na starom gradskom jezgru Prokuplja.

Arheološka iskopavanja na Hisaru započeta su 1976. godine i sa prekidima su vršena gotovo dve decenije. U tom periodu istražen je ceo prostor gornjeg grada i deo podgrađa srednjovekovnog utvrđenja, a otkriveni ostaci fortifikacije su konzervirani. Inače, Hisar je proglašen za kulturno dobro 1961. godine, a 1983. godine je proglašen za kulturno dobro od velikog značaja za Republiku Srbiju.

Plan prokupačke tvrđave iz 1669. godine

Što se tiče restauracije tvrđave, ceo projekat košta 34, 5 miliona dinara, a 20 miliona za ovaj posao dalo je Ministarstvo trgovine, turizma i telekomunikacija. “Cilј nam je da Prokuplјe konačno dobije tvrđavu kakvu zaslužuje i letnju pozornicu na kojoj će se održavati sva kulturna dešavanja u gradu. Pozorišna bina će se nalaziti u citadeli utvrđenja, a oko nje će biti 150 mesta za sedenje” kazao je gradonačelnik Prokuplјa Aleksandar Simonović.

Izgled buduće pozorišne bine unutar tvrđave

Ispod brda se nalazi rtasta epigenija, odnosno reka Toplica na dva mesta teče u kontra smeru, pa običnom posmatraču izgleda da reka teče uzvodno, što ovaj kraj čini jedinstvenim u Evropi. Sa restauracijom tvrđave, sve će to biti daleko primamlјivije i vidlјivije.

Srednji vek u Prokuplju

Inače, srednjovekovna zbivanja koja su se dogodila u ovom gradu i njegovoj bližoj okolini, značajna su za istraživanje srednjovekovne Srbije i života u ovom kraju. Nijedan događaj u srpskoj istoriji nije ostavio tako dubok trag i trajan utisak kao Kosovska bitka iz 1389. godine.  Knez Lazar, pripremajući se za novu bitku pozvao  je i svu vlastelu iz Toplice. Narodna tradicija će ulogu topličke vlastele u Kosovskom boju podići do neslućenih visina. U narodnom predanju srećemo Jug Bogdana i njegovih devet sinova kao gospodare Prokuplja, Milana Toplicu kao gospodara Srednje Toplice a Ivana Kosančića kao gospodara Gornje Toplice i Kosanice. I danas postoje kule u Toplici. Jug Boganova kula u Prokuplju, kula Milana Toplice u Viči i kula Kosančić Ivana u selu Ivan Kula. Narodna tradicija vezala je ime Jug-Bogdana za grad Prokuplje.

Jug-Bogdan

Latinska crkva poznata je i kao Jug-Bogdanova crkva, Hisar je grad Jug-Bogdanov, kula pored Toplice zove se Jug-Bogdanova a tu je i selo Jug-Bogdanovac. Vlastelin Juga mogao bi biti ista ličnost sa Jug-Bogdanom koji se spominje među 24 “dobra čoveka” koji su učestvovali u izradi Zakona o rudnicima, a za koje se u predgovoru despota Stefana Lazarevića kaže da nisu bili iz Novog Brda. Vlastelin Juga imao je posede u susednoj oblasti Dubočici (leskovački kraj). Srednjovekovni grad u Prokuplju je krajem 15. veka kao značajno naselje na putu ka Primorju i Dubrovniku, imao status grada kakav su imali Kruševac, Stalać, Bovan, Petrus i Leskovac.

Posle Kosovskog boja Toplicom vlada kneginja Milica, odnosno njen sin Stefan (1389 – 1427) pod vrhovnim turskim suverenitetom. Iz ovog perioda značajno je i to što će kneginja Milica prvi put pomenuti današnji naziv grada kao grad Sv. Prokopija 1395. godine u povelji upućenoj svetogorskom manastiru Sv. Pantelejmonu. Otuda i grad je dobio naziv po svecu Sv. Prokopiju čije su mošti iz Niša 1386. godine prenete u crkvu ispod brda Hisar.

Izvori: Prokuplje na dlanu Prokuplje.org

Registrujte se na Sve o arheologiji

Prijavite se na našu mejl listu i budite prvi koji će dobiti vesti iz sveta arheologije

Ne šaljemo spamove! Pročitajte naša pravila korišćenja za više informacija.

Podelite sadržaj na:

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Translate »