Arheolozi su u Čatalhujuku naišli na skeletne ostatke muškarca na čijoj lobanji je bila sprovedena trepanacija pre 8.500 godina.

Čatalhujuku je višeslojno arheološko nalazište u današnjoj Turskoj. Zabeleženo je 18 kuluturnih slojeva. Posebno se ističu slojevi iz neolita, budući da je u tom periodu predstavljen jedan od prvih modela urbanizacije u Anadoliji, ali i u svetu.

Pre uspona gradova u Mesopotamiji, postojao je protograd u Čatalhujuku. Prostirao se na 34 hektara i bio je dom za 8-10.000 ljudi. Bio je metropola u svoje vreme. Zanimljivo je to da su ljudi u ovoj zajednici živeli skoro 2.000 godina bez prekida.

• Najstariji prikaz erupcije vulkana i plan grada na svetu zabeleženi su pre 8.000 godina na Čatalhujuku
• Decenijska arheološka istraživanja nalazišta Drenovac donela su otkriće jedinstvenog višeslojnog neolitskog naselja

Arheološki lokalitet nalazi se na Uneskovoj listi svetske baštine.

Çatalhöyük (7400 BC) located in Central Turkey, is widely considered to be the first town where farming originated. pic.twitter.com/TQqLYVitxG

— Şerşeh (@_titanslayer_) December 24, 2023

Arheolozi su u izjavi za Anadolu Agency (AA) rekli da su tokom prošlogodišnjih iskopavanja naišli na zanimljivu grobnicu sa 7 osoba. Nakon antropološke analize skeletnih ostataka, uočili su kod jednog muškarca rupu na lobanji, prečnika 2,5 cm.

Jedan od najstarijih primera trepanacije

U Čatalhujuku su arheolozi prvi put videli jasan primer trepanacije – bušenja lobanje. Uskoro će biti objavljena studija o ovom nalazu i iskopavanjima.

„Okrugli komad kosti uklonjen je sa strane lobanje kroz kružni rez prečnika oko 2,5 centimetra. Pronašli smo mnogo tragova rezova koji ukazuju na to da su glavu zasekli skalpelom tokom ovog procesa. Mislimo da je ovo bila trepanacija u terapeutske svrhe. Utvrdili smo da ovaj skelet pripada mladiću od 18-19 godina. Nema naznaka da je osoba živela nakon ove operacije. Jer u koštanom tkivu nije bilo znaka zarastanja. Kada je ova operacija obavljena, ova osoba je ili umirala ili je već bila mrtva“, rekao je prof. Handan Ustundag, član antropološkog tima

Çatalhöyük'te bulunan bir kafatasında, trepanasyon (kafatası delgi operasyonu) izlerine rastlandı. Anadolu Üniversitesi'nden Prof. Dr. Handan Üstündağ, Trakya Üniversitesi'nden Prof. Dr. Başak Boz, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi'nden Prof. Dr. Arzu Demirel ile yüksek lisans… pic.twitter.com/ZQQrWHgoom

— arkeolojihaber ® (@arkeolojihaber) December 22, 2023

Ustundag je naveo da je poznato da se ova praksa trepanacije u prošlosti obavljala u medicinske svrhe. I da je trepanacija metoda koja se koristi u lečenju glavobolje, krvarenja u mozgu, čišćenju fragmenata kostiju i krvi nakon traume glave, nakupljanju tečnosti u mozgu.

Poznati su mnogi primeri prakse trepanacije na Bliskom istoku, ali i u ostatku sveta.

„Naš nalaz je jedan od najstarijih primera u Anadoliji i razlikuje se od drugih primera iz istog perioda po veličini otvorene rupe. Naš nalaz pokazuje da su ljudi koji su živeli pre 8.500 godina pokušavali da leče bolesti, ublaže bol ili patnju svojih rođaka i spreče smrt. Ovaj nalaz pokazuje da je medicina „izvanredna po svojoj istoriji““, zaključio je Ustundag.