U baranjskom naselju Kotlina hrvatski arheolozi sproveli su arheološka istraživanja neolitskog lokaliteta iz lenđelske kulture. Drevni ljudi su ovo mesto naseljavali u periodu između 4.700 i 4.500 godina pre nove ere. U naselju su otkriveni neolitski grobovi sa prilozima.

Kotlina je naselje smešteno 10-tak kilometara severno od Kneževih Vinograda u Baranji.

Uži toponim ovoga nalazišta označen je kao Szuzai Hegy, a nalazi se na području severoistočno od samog naselja.

Područje Banskog brda, zbog svog je povoljnog položaja, smeštenog na važnom evropskom komunikacijskom pravcu, vekovima je predstavljalo područje privlačno za naseljavanje. Stoga je na ovom području dokumentovan čitav niz arheoloških nalazišta iz svih perioda praistorije.

Više arheoloških lokaliteta je zabeleženo

Na samom području Kotline utvrđen je čitav niz arheoloških nalazišta iz svih razdoblja prošlosti, a koja su utvrđena pregledima terena sprovedenima 1962. i 2009. godine.

Samo naselje Kotlina nalazi se podalje od dunavskog ruba lesne zaravni, a i današnje naselje smešteno je po rubu velikog surduka (strmine).

Na području predviđenom za arheološko istraživanje nalazi se voćnjak, koji graniči s rubom surduka te na istočnom delu poljoprivrednim zemljištims u obradi. Upravo je postojanje ovog izdvojenog voćnjaka okruženog obrađivanim oranicama, omogućilo očuvanost nalaza ovog lokaliteta. A koji su pronalaženi petnaestak cm ispod hodne površine.

Neolitski lokalitet lenđelske kulture

Položaj Szuzai Hegy arheolozi su zabeležili 2009. godine tokom opsežnih arheoloških rekognosciranja Baranje (Arheološki muzej Osijek, Institut za arheologiju u Zagrebu, Odsjek za arheologiju Hrvatske akademije za znanost i umjetnost). Sistematsko istraživanje je započeto 2018. godine, a do danas je sprovedeno u 5 arheoloških kampanja.

Nedestruktivnim metodama, magnetometrijskih snimanja sprovedenim 2018. i 2019. godine, otkriveni su ostaci rova kao i mnoge druge anomalije koje su bile polazišna tačka u postavljanju prve sonde.

Arheološkim istraživanjem (2018-2022.) otvorene su četiri sonde ukupne površine 180 m² i na relativno maloj površini uspela se dobiti slika neolitskog naselja lenđelske kulture. Najzanimljivi nalazi su ostaci stambenih objekata, od kojih su očuvani tragovi stubova koji su nosili drvenu konstrukciju te podnice. Objekt istražen 2022. godine ima i tragove gorenja.

Posebnost ovog lokaliteta su grobovi pokojnika u zgrčenom položaju, koji su sadržavali grobne priloge. Poput keramičke posude, nakita, nalaze od lomljenih litičkih oruđa i kamene glačane alatke. Grobovi su pripadali odraslim individuama, ali i vrlo maloj deci.

Dobijeni apsolutni datumi stavljaju ovaj lokalitet u razdoblje između 4.750-4.500. godina pre nove ere.

Projekt istraživanja finansiran je sredstvima Ministarstva kulture i medija Republike Hrvatske. U budućnosti planirana je izrada publikacija, postavljenje izložbe i arheološke radionice.