Zaštitna arheološka istraživanja u dvorištu Narodnog muzeja u Čačku polako se pretvaraju u sistematska nakon otkrića ostataka iz rimskog perioda.

Na teritoriji današnjeg Čačka, kao što je to slučaj sa mnogim savremenim gradovima, nalaze se i ostaci daleke prošlosti. U savremenom Čačku, u centru grada nalaze se ostaci rimskih termi. U okruženju muzeja, u krugu od oko 400 m takođe su pronalaženi rimski ostaci. Na zapadnoj periferiji grada, u naselju Beljina, arheolozi su isto pronašli rimske terme, kasnoantičku nekropolu i ekonomske objekte, koji su verovatno pripadali nekoj vili rustici.

S obzirom na blizinu muzeja, bilo je i očekivano pronaći arheološke ostatke iz istog perioda u samom dvorištu.

 “Od marta 2022. godine je Narodni muzej u Čačku započeo zaštitna arheološka iskopanja. U okviru programa “Grad Čačak – Prestonica kulture 2023. godine” u dvorištu Muzeja planirana je izgradnja velike pasarele – zemljane rampe koja bi okruživala veliki deo slobodne muzejske parcele, kako bi posetioci mogli da sami obiđu kompleks i kroz aneks udju u novu muzejsku postavku. Budući da je ovaj prostor ranije već sondažno ispitivan – 1977. godine (rukovodilac Milena Ikodinović), 1984. (Miloje Vasić) i 2006-2007 (Gordana Jeremić) – znalo se da da na ovom prostoru postoje antički slojevi i strukture”, rekla je dr Katarina Dmitrović, kustos Narodnog muzeja u Čačku, za portal.

“Iskopavanja u muzejskom dvorištu su za sada najveći arheološki poduhvat na prostoru savremenog gradskog jezgra. Istraženo je približno 800m2, a nastavak iskopavanja se očekuje od septembra”, objasnila je Katarina.

Ostaci rimskog utvrđenja u dvorištu muzeja

Arheološka ekipa je na prostoru dvorišta muzeja otkrila ostatke rimskog utvrđenja i nalaze koji datuju kompletno nalazišta od 1-5. veka.

“Otkriveni su delovi bedema utvrđenja širine 1,8 m, deo unutrašnje zapadne kapije, jedan veliki kasnoantički zidani objekat dimenzija 12×8,7 m čiji se zidovi nastavljaju dalje prema istoku i zapadu. Zatim smo otkrili temelje još jednog velikog objekta čiji su temelji sačinjeni od antičkih spolija, među kojima su mnoge imale fragmentovane natpise. Otkriveno je i više otpadnih jama, poluzemunica, drenažni kanal i velika količina pokretnog materijala. Od arheoloških nalaza pronađena je neizostavna keramike, novca i razni predmeti svakodnevne upotrebe od gvožđa,  bronze, stakla i olova (noževi, alatke, fibule, prozorsko staklo i dr.). Pronađeni artefakti datuju celo nalazište u vreme od 1. do 5. veka. Postoji mala količina srednjovekovnog materijala, bez, za sada, značajnijih struktura.”

Arheološka istraživanja trajaće još mesec dana, a potom sledi obrada velike količine arheološkog materijala. Da bi se istražio čitav rimski kompleks i dobilo više informacija neophodno je da se istraživanja prošire.

“Međutim, imajući u vidu vrstu, karakter i potencijal nalazišta, plan je da se muzejski kapaciteti fokusiraju na sistematsko iskopavanje svih slobodnih površina. Prvo u okviru muzejske parcele, zatim i narednih godina, kako bi se nalazište istražilo u što većoj meri.” 

Šta nakon istraživanja?

“S obzirom da imamo deo rimskog utvrđenja neposredno uz muzejsko dvorište, u najužem centru Čačka, naša ideja je da se lokalitet sistematski istražuje. Paralelno sa terenskim radovima obavi evidentiranje nalazišta, valorizacija, priprema za proglašenje za kulturno dobro, kao sukcesivna prezentacija otkrivenih nepokretnih celina.“

 “I pored velike površine koja je arheološki istražena, zapravo smo na početku velikog istraživačkog poduhvata. Najvažnije je da smo konačno definisali vrstu lokaliteta, stratigrafiju, hronologiju nalazišta i njegove gabarite u centru Čačka, kako bi mogli da planiramo naredne godine rada.”

Rezultati arheoloških istraživanja biće predstavljeni svima i bitno je upoznati lokalnu i širu javnost o važnosti otkrića. Arheološki lokalitet u samom dvorištu muzeja je odlična stvar za posetioce koji će na licu mesta moći da se upoznaju sa prošlošću grada.

• Arheolozi su kod Skupštine konačno naišli i na rimsku nekropolu i fenomenalne grobnice
• Prva sistematska arheološka iskopavanja rimskog utvrđenja Gerulata na Miroču

“Ipak, čini se da je najvažnije da ubedimo lokalnu i širu zajednicu o izuzetnoj vrednosti ovog arheološkog lokaliteta, čija je pozicija gotovo na idealna za prezentaciju u okviru budućeg arheološkog parka. Tu je mnogo posla, čak i mnogo neprijatnosti (kao da sebi pravim park), pa se nekada pitam treba li da budem toliki optimista”, zaključila je Katarina.