Pripadnici misteriozne arhaične ljudske vrste, Homo naledi, su sahranjivali svoje mrtve mnogo pre prvih poznatih sahrana od strane neandertalaca i modernih ljudi.

Istraživači su takođe pronašli isklesane simbole na zidovima pećina.

Rezultati istraživanja su objavljeni u časopisu eLife, a tri rada koji su u preprintu dostupni su na Biorxiv-u.

Ovo otkriće, da je Homo naledi sahranjivao svoje mrtve, moglo bi da promeni naše razumevanje ljudske evolucije. Do sada je takvo ponašanje zabeležno kod Homo sapiensa i kod neandertalaca, čiji je mozak bio veći. Mozak Homo naledija bio je oko jedne trećine veličine mozga današnjeg čoveka.

Otkriće fosila Homo naledi

Fosili arhaične ljudske vrste Homo naledi prvi put su otkriveni u pećinskom sistemu Rising Star (srp. Zvezda u usponu) u Južnoj Africi tokom iskopavanja 2013. godine. Pećinski sistem je deo južnoafričke kolevke čovečanstva. Odnosno, UNESCO-ve Svetske baštine koja obuhvata oblast u kojoj su naučnici pronašli fosile više drevnih vrsta ljudskih predaka.

Glavni istraživač i paleoantropolog dr Li Berger i njegov tim uveliko istražuju ove pećinske sisteme i pronalaze ostatke daleke prošlosti kako bi bolje razumeli izumrle hominine.

Tim istraživača je do sada mapirao preko 4 kilometra pećina, koje imaju vertikalnu dubinu od 100 metara, a prostiru se za više od 200 metara u dužinu.

Pećinski sistem sadrži smrtonosne strme padove i sićušne prolaze kao što je Superman’s Crawl, tunel dužine 40 metara i prečnika 25 centimetara. Kroz ove uske prolaze moraju da prođu osobe niskog telesnog rasta, a koje su vitke i savitljive.

Starost fosilnih ostataka Homo naledi datuje se između 241.000 i 335.000 godina.

Što se tiče fizičkih karakteristika, Homo naledi je delio neke sličnosti sa modernim ljudima poput uspravnog hoda i rukovanja predmetima. Međutim, oni su imali manje glave, niži telesni rast i delovali su mršavije, ali snažnije građe. U predelu ramena, koja su im bila orijentisana za bolje penjanje dele sličnost sa Australopitekusima. I sama morfologija zuba je slična kao kod Australopitekusa. Homo naledi je imao visinu oko 1,4 m, a telesnu težinu između 40 i 50 kg.

Istraživači su pronašli oko 30 fosila Homo naledija širom pećinskog sistema, od malih beba pa sve do odraslih i starijih jedinki. Otkriveni su prvi ostaci deteta Homo naledi u južnoj Africi

Namerno sahranjivanje od strane Homo naledija

Istraživački tim je otkrio ostatke odraslih osoba i dece Homo naledi koji su namenrno položeni u fetalnom položaju unutar pećinskih udubljenja i prekriveni zemljom. Ove sahrane su starije najmanje 100.000 godina od prvih poznatih sahrana.

U pećini su naučnici pronašli i niz simbola ugraviranih na zidovima pećina, čija starost odgovara starosti fosila. Svakako, žele dalje da nastave istraživanja radi preciznijeg datovanja.

Slične simbole pronađene u drugim pećinama uklesali su rani Homo sapiensi pre 80.000 godina i neandertalci pre 60.000 godina. Smatralo se da su korišćeni kao način za beleženje i deljenje informacija.

„Ovi nedavni nalazi ukazuju na namerno sahranjivanje, upotrebu simbola i aktivnosti stvaranja značenja od strane Homo naledija. Čini se neizbežnim zaključkom da u kombinaciji oni ukazuju na to da je ova vrsta drevnih ljudskih rođaka, sa malim mozgom, obavljala složene prakse povezane sa smrću“, rekao je Berger u izjavi.

„To bi značilo ne samo da ljudi nisu jedinstveni u razvoju simboličkih praksi, već da možda nisu ni izmislili takva ponašanja.“

Da je Homo naledi možda sahranjivao svoje mrtve u pećini, Li Berger i njegov tim s to objavili još 2015. godine. Tada je možda malo delovalo kontroverzno, naročito što se radi o homininu malog rasta i malog mozga. Tri godine kasnije, tim je počeo da pronalazi dokaze o namernom sahranjivanju. Naučnici su pronašli ukope na podovima pećina u kojima su bili fosilni ostaci u zgrčenom, fetus položaju. Drugi grobovi su bili ukopani horizontalno u padinama sa telima smeštenim unutra. Što jasno govori da fosili nisu tamo zavšili tek tako, već ih je neko namerno tu postavio.

Potom su počeli da pronalaze i artefakte, kremene alatke u grobovima i gravure na zidovima pećina.

Složeno ponašanje kod Homo naledija

Naučnici veruju da je Homo naledi, a ne Homo sapiens, odgovoran za gravure jer nema dokaza da su ljudi ikada bili u pećinama. Homo naledi je samo uz pomoć vatre mogao da se kreće u pećini. Za to isto postoje dokazi širom pećine. Homo naledi je koristio vatru pre 236.000 godina

Jako je zanimljivo i intrigantno da je Homo naledi bio sposoban da se bavi simboličnim ponašanjem.

Značenje simbola je nejasno, a istraživači ne mogu da kažu da li su korišćeni kao vrsta jezika ili komunikacije unutar vrste.

Izgleda da veći mozak ne mora biti povezan sa kongnitivnim sposobnostima.

Do pre koju deceniju se mislio da su samo moderni ljudi sposobni za ovakvo ponašanje i da je to jedinstveno samo nama. Onda su pronađeni dokazi da je i neandertalac sahranjivao svoje mrtve. A sada, postoje novi dokazi o sasvim izumrloj ljudskoj vrsti koja je sahranjivala svoje mrtve 100.000 godina ranije pre svih, pre prvih poznatih sahrana.