Arheolozi su u potopljenoj luci antičke Aleksandrije otkrili do sada nepoznat tip luksuznog egipatskog broda iz 1. veka naše ere koju su antički pisci opisivali, ali koja nikada ranije nije bila pronađena.

Podvodni arheolozi koji istražuju potopljeni antički pejzaž Aleksandrije otkrili su izuzetno retku vrstu broda, do sada poznatu samo iz antičkih tekstova i umetnosti – egipatski thalamagos. Reč je o raskošnoj lađi korišćenoj za zabavu, svečanosti i religijske procesije. Lađa je otkrivena pored potonulog ostrva Antirhodos, u nekadašnjoj velikoj luci antičke Aleksandrije, Portus Magnus.

• Ovaj rimski brod prevozio je riblji sos
• Olupina broda Uluburun čuva blago iz drevnog sveta
• Pronađen 5.000 godina star čamac egipatskog faraona

Ovaj tip broda opisao je grčki geograf Strabon, koji je boravio u Aleksandriji između 29. i 25. godine pre. Njegovi zapisi govore o prefinjenim plovilima namenjenim dvorskim izletima, svečanostima i noćnim okupljanjima uz muziku, ples i raskošne zabave.

Prvi fizički dokaz broda poznatog iz antičkih izvora

Tim Evropskog instituta za podvodnu arheologiju (IEASM), kojim rukovodi Frank Godio, pronašao je ostatke broda dugog oko 35 metara i širokog oko 7 metara, čija je konstrukcija jasno ukazivala na centralni paviljon i bogato dekorisanu kabinu. Prema dobro očuvanim drvenim elementima, brod je pokretalo više od dvadeset veslača.

Raskošna lađa bila je specijalno projektovana za mirne i plitke vodene tokove. Imala je ravno dno, oštar prelaz u pramcu i zaobljenu krmu. Takav dizajn čini je neprikladnom za otvoreno more, ali idealnom za kanale i priobalne lagune koje su povezivale Aleksandriju s okolinom.

Grčki grafiti urezani na centralnom nosaču trupa datuju brod u prvu polovinu 1. veka i ukazuju da je izgrađen u Aleksandriji. Dimenzije i oblik podsećaju na brodove prikazane u mozaiku iz Palestrine, ali je novootkrivena lađa znatno većih razmera.

Svedočanstvo o potonuću antičke obale

Vraćanje konteksta broda u prostor potopljene Aleksandrije donelo je i moguće scenarije njegovog kraja. Sudbina plovila mogla je biti povezana sa katastrofalnim zemljotresima i talasima koji su oko 50. godine razorili obalu, srušili hramove i palate i čitave delove grada povukli pod vodu.

Brod je otkriven manje od 50 metara od hrama boginje Izide, čije ruševine istražuje isti tim. Postoji i druga interpretacija, da je lađa možda imala sakralnu funkciju i bila deo godišnje ceremonije navigium Isidis, procesije u kojoj se slavno ukrašeni brod simbolično povezivao sa solarnim putovanjem boginje.

Ostaci broda će, u skladu sa UNESCO smernicama, ostati na morskom dnu. Istraživanja će se nastaviti.