Izvanredan srednjovekovni mač, star gotovo 1.000 godina, otkriven je u holandskoj provinciji Utreht, a krasi ga snažan drevni simbol večne odanosti i snage.

U martu prošle godine, tokom radova na koritu reke Korte Linshoten, pronađen je mač koji datira iz perioda između 1050. i 1150. godine, i to u izuzetno dobrom stanju očuvanosti. Ovaj dragoceni primerak poklonjen je Nacionalnom muzeju starina (Rijksmuseum van Oudheden) u Lajdenu.

• Slučajno otkriven srednjovekovni mač u koritu Zapadne Morave
• Bronzani mač star 3.000 godina pronađen u koritu Zapadne Morave
• Ronilac pronašao vikinški mač u reci

Nakon temeljnog čišćenja i analize, stručnjaci su potvrdili da se radi o kompletnom maču, dugačkom jedan metar, sa balčakom koji ima široku krstu i glavicu u obliku oraha – karakteristikama tipičnim za oružje izrađeno između 11. i 12. veka. Reč je o periodu kada je utrehtski biskup imao vlast nad tim područjem, dok su grofovi Holandije i Flandrije sticali moć.

Vikinška i hrišćanska simbolika isprepletene na sečivu

Ono što ovaj mač čini naročito značajnim jesu zamršeno gravirani simboli na njegovom sečivu. S jedne strane nalazi se sonnenrad ili „sunčani točak“ – simbol sastavljen od kruga i krsta, koji se u srednjem veku smatrao svetim i korišćen je pri osvećenju crkava, posebno u krajevima gde se hrišćanstvo tek učvršćivalo.

Na suprotnoj strani vidi se geometrijski motiv sastavljen od pet isprepletenih kvadrata unutar kruga – poznat kao „beskonačni čvor“, simbol vikinške tradicije koji se vezuje za zaštitu, neraskidivu snagu i lojalnost.

Mač, oštar sa obe strane i težak oko 900 grama, odlično je očuvan zahvaljujući anaerobnim svojstvima glinovitog tla koje su usporile koroziju. Nakon vađenja iz zemlje, oružje je podvrgnuto strogom konzervatorskom tretmanu: potapanje u specijalnu kupku tokom deset nedelja radi uklanjanja soli, zatim ispiranje, sušenje i stabilizacija metala pomoću tanina.

Ritualna ponuda ili izgubljeno oružje?

Na sečivu nije pronađen nijedan trag korica, što ukazuje da je mač možda namerno položen u reku, verovatno kao deo ritualne ponude ili žrtve. U to vreme na lokalitetu još nije postojao zamak niti imanje Linshoten, bila je to močvarna oblast u fazi isušivanja i naseljavanja.

„Ovaj mač svedoči o vremenu kada su simbolika i duhovnost bili duboko povezani, a jednostavan dizajn imao moć da prevaziđe vekove“, poručili su iz gradskog veća Montforta 2024. godine. Svojom prefinjenom izradom i bogatom simbolikom, mač prevazilazi status arheološkog artefakta, on je i umetničko delo koje osvetljava kulturnu složenost ranosrednjovekovne Evrope.