Arheolozi su iskopavali na lokalitetu Anka Siget na kome su dokumentovani slojevi naseljavanja od bronzanog doba do srednjeg veka. Ove godine se istražuju ostaci naselja stari 3700 godina iz ranog bronzanog doba Moriške kulture.

Arheološko nalazište Anka Siget je naselje tipa tel. Što znači da su na njemu dokumentovani slojevi iz ranog bronzanog doba sa horizontom kasnog eneolita ispod i ostacima sarmatskog, avarskog perioda i srednjeg veka iznad.

Projekat je međunarodna saradnja više institucija. Na čelu su Ejmi Nikodemus i dr Džon O’Šea sa Univerziteta iz Viskonsina (La Kros), odnosno i Mičigena. Sa srpske strane su uključeni Narodni Muzej Kikinda (mr Lidija Milašinović) i Međuopštinski zavod za zaštitu spomenika kulture Subotica (dr Neda Mirković-Marić kao stručni konsultant).

Iskopavanja su finansirana sredstvima National Science Foundation SAD na osnovu prijaveUniverziteta u Viskonsinu.

Arheološka istraživanja Anke Siget

Lokalitet je prvi put istraživao austrougarski arheolog Janoš Rajzner 1890. godine. On je u dve sonde otkrio nekoliko objekata iz bronzanog doba i desetak grobova iz 10. veka. Nakon toga lokalitet je u nekoliko navrata manjim sondama istraživao i Milorad Girić i Snežana Grčki Stanimirov u nekoliko kampanja.

„Nova istraživanja otpočela su 2017. godine površinskom prospekcijom, da bi se 2018. i 2019. godine nastavila geofizičkim snimanjima i geološkim bušenjima, kao i kopanjem dve manje test sonde da bi se potvrdili rezultati geofizičkih snimanja“, rekao je spoljni saradnik istraživanja, dr Miroslav Marić iz Balkanološkog instituta SANU, za portal.

Od 2022. godine otpočeta su veća istraživanja otvaranjem sonde 25×16 metara kojom je obuhvaćeno nekoliko objekata na centralnom telu. Istraživanja se sprovode u cilju utvrđivanja funkcije regionalnih centara u okviru Moriške kulture ranog bronzanog doba. Moriška kultura se rasprostirala između Tise i Moriša, na teritorijama današnje severne Srbije, zapadne Rumunije  jugoistočne Mađarske (2650-1520.g.pne). Među najpoznatijim lokalitetima, odnosno nekropolama Moriške kulture u Srbiji izdvajaju se Mokrin i Ostojićevo.

„Lokalitet se sastoji iz tri humke locirane na izdignutom pleistocenskom platou poviše lokalnog vodotoka koji ga okružuje sa tri strane. Zapadni i centralni tel imaju najviše tragova naselja Moriške kulture i kulturni sloj od 1.5 do 2.5 metara debljine. Istočni tel za sada ima najviše tragova srednjevekovnog naselja, ali i nešto iz bronzanog doba.“

Naselje je okruženom sistemom rovova i višestrukim kapijama koje odvajaju pojedinačne telove.

Ovogodišnja istraživanja na lokalitetu

Ove godine arheolozi su istraživali poslednji sačuvani horizont naselja iz brozanog doba Moriške kulture (oko 1700. g. p.n.e.).

“Otkriveno je više objekata, od kojih su potpuno i parcijalno istražena 2. Pored toga otkriveno  je više peći između objekata u potpunosti okruženih ostacima keramike koje nose tragove produkcije. Tu spadaju izgoreli primerci, deformisani primerci, cele posude sa trošenjem spoljnje površine.” Prema dr Miroslavu ovo menja percepciju centralnog tela kao elitnog dela naselja.

Otkriveno je i nekoliko jama napunjenih većim delovima ili celim posudama sa istim tragovima koji ukazuju da su bačeni kao neuspeli primerci iz pečenja.

„Pored keramičkih nalaza, otkrivena su i dva zanimljiva predmeta od kosti. Jedan je deo konjske opreme od kosti, kružnog oblika na koji su se kačile uzde i oglavnici konju, a drugi je kopča pojasa od kosti sa ukrasima izvedenim koncentričnim krugovima i urezivanjem“, opisao je dr Marić.

Jedan od zanimljivih artefakata jeste ćilibarska perla. Ona je jedino mogla ovde dospeti putem trgovine iz područja Baltika, budući da ćilibar ne postoji u ovim krajevima. To jasno pokazuje ko je mogao da priušti ovakav nakit.