Terakota vojska, ali iz vinčanske kulture
Tokom arheoloških iskopavanja neolitske kuće na lokalitetu Crkvine u selu Stubline 2008. godine arheolozi su naišli na zanimljivo otkriće. Pronašli su minijaturne figurine koje su držale oružje i/ili oruđe. Interesantno je to što one podsećaju na minijaturnu terakotu vojsku, ali iz vinčanske kulture.
Arheolozi su otkrili su izuzetnu grupu nalaza od 43 antropomorfnih figurina na podu kuće. Radi se o jedinstvenoj grupi figurina čiji oblik nije poznat u vinčanskoj kulturi. Pored toga, deponovanje velikog broja figurina u vinčanskim kućama nije uobičajeno.
Ono što ove vinčanske figurine čini dodatno zanimljivim jeste minijaturno oružje i/ili oruđe koje su držali.
Otkriće ovih figurina bila je prava sreća, s obzirom da su arheolozi istraživali jednu od najlošije očuvanih kuća. Grupa od 43 antropomorfnih figurina je samo čekala da bude pronađena.
Vinčansko naselje Crkvine u Stublinama
Naselje Crkvine iz kasnijeg perioda vinčanske kulture nalazi se u selu Stubline, nekih 40 km od Beograda. Arheološka istraživanja ovog lokaliteta obnovljena su nakon 40 godina, 2006. godine. U periodu od 2007. do 2011. godine, geomagnetnim mapiranjem je istražena površina od 77.600 m2 čime su ustanovljene severne i južne granice naselja.
Vinčansko naselje u Stublinama podignuto je oko 4850/4800. godine i trajalo je do 4650/4600. godine pre n.e. U naselju je detektovano oko 200 objekata.
Nakon više od jednog milenijuma je nastavljen život na ovom prostoru tokom badenske i kostolačke kulture, kao i u ranom i poznom srednjem veku.
Starije naselje formirano je tokom Vinča D1 perioda (oko 4850/4800. godine pre n.e.), na istočnom delu platoa, i imalo je oko 120 kuća. Ono je u nekom trenutku bilo zaštićeno sistemom dubokih dvostrukih rovova.
Vreme je prolazilo, a kako je vinčanska zajednica na Stublinama rasla, tako je raslo i naselje. Povećanje populacije zahtevalo je osvajanje novog prostora, pa je prvobitni dvostruki sistem rovova zatrpan kako bi se naselje proširilo i na zapadni deo platoa. Vremenom je izgrađeno još oko 80 kuća na novoj površini, a mlađe naselje, koje je sada zauzimalo ceo plato, u jednom trenutku je moglo imati i više od 200 kuća.
Otkriće antropomorfnih figurina
Do otkrića 43 figurina od pečene gline arheolozi su došli kada su istraživali jednu vinčansku kuću. Prema geomagnetskoj karti bila je prilično loše očuvana u odnosu na ostale u naselju. Figurine su se nalazile na podu, između peći i velikog žrtvenika, a na njih se srušio zid tokom požara.
- Verovalo se da u vinčanskoj kulturi vlada mir i blagostanje. Šta arheologija ima na to da odgovori?
- Figurine nam otkrivaju kakva je bila “moda” u vinčanskoj kulturi
- Grupna grobnica ili mesto neolitskog zločina na lokalitetu Vinča-Belo Brdo
Ove antropmorfne figurine su gotovo identičnog izgleda, osim centralne koja je bila najveća od svih. Arheolozi su odmah zapazili da svaka figurina ima izbušenu rupicu na desnoj strani. Pored toga su primetili da postoji jedanaest modela alatki, takođe izbušenih. Zahvaljujući tome, mogli su, prema rasporedu nalaza i veličini otvora, sa preciznošću da rekonstruišu koja alatka je pripadala kojoj figurini.
Sačuvalo se sedam minijaturnih modela-kopija oruđa i/ili oružja. Dve vrste sekira-čekića, tri vrste oruđa poput pijuka i tri sferna predmeta (čekić ili žezlo/skiptar).
Najveća figurina je držala okrugli predmet, možda nešto poput skiptra, što ga možda čini vođom (naslovna fotografija).
Ove figurine, možda, podsećaju na ratnike ili čak ratare, interpretacija je slobodna. Ono što su istraživači saznali, jeste da ova grupa figurina ukazuje na postojanje hijerarhije u tom društvu.
