Tokom protekle nedelje devastiran je i uništen arheološki lokalitet Latinska crkva u Novom Pazaru. Arheološki lokalitet Latinska crkva nalazila se na raskršću starih trasa puteva Novi Pazar – Raška i Novi Pazar – Deževa, u neposrednoj blizini Petrove crkve. Lokalitet je stradao zbog bahatosti investitora koji je tu rešio da izgradi auto-plac.

Delimična arheološka istraživanja obavljena su 1982/3. godine. Na lokalitetu su otkriveni ostaci crkve koja je bila živopisana. Fragmenti živopisa su datirani u prvu polovinu 14. veka. U isti period je datovano i nekoliko otkrivenih grobova u priprati.

Na osnovu drugih nalaza može se zaključiti da su crkva kao i nekropola uz nju starije, a da je priprata dozidana i oslikana početkom 14. veka. Crkva je stradala već krajem 14. veka u prvim turskim prodorima.

Devastacija lokaliteta

Nesavesni investitor je uz korišćenje teške mehanizacije počeo da uništava ovo dragoceno nalazište tokom prošle nedelje, piše RZZSK. O ovim radovima Muzej „Ras“ u Novom Pazaru je obavestio Zavod za zaštitu spomenika kulture u Kraljevu i Republički zavod za zaštitu spomenika kulture. Odmah po dobijanju prijave, Republički zavod je obavestio teritorijalno nadležni zavod u Kraljevu, kako bi izašao na teren i utvrdio činjenično stanje i stepen devastacije. Takođe je odmah izrađeno Rešenje o zabrani radova koje je dostavljeno vlasnicima parcela, Građevinskoj inspekciji grada Novog Pazara, Republičkoj građevinskoj inspekciji i Gradonačelniku grada Novog Pazara.

O ovom tiranskom činu prvi su izvestili istoričari na sajtu Srpska srednjovekovna istorija, zahvaljujući anonimnoj dojavi.

“U međuvremenu, Zavod iz Kraljeva nas je obavestio da su svi navodi tačni i da se na prostoru na kom se nalazi Latinska crkva izvode opsežni radovi. U saradnji sa kolegama iz Muzeja „Ras“ saznali smo da su radovi zaustavljeni, međutim tokom vikenda smo dobili informaciju da je investitor nastavio sa uništenjem ovog lokaliteta. Obratili smo se ponovo inspekcijama i tražili hitno postupanje. Obavestili smo i MUP Novi Pazar, kao i Ministarstvo unutrašnjih poslova u Beogradu. Tek posle svih ovih aktivnosti Građevinska inspekcija grada Novog Pazara je izašla na teren i zaustavila radove”.

Lokalitet nije prvi put pretrpeo nepovratnu štetu

Devastacijom i uništenjem ovog lokaliteta koji se nalazi u okviru PKIC Stari Ras sa Sopoćanima, koja je od 1979. godine upisana na Uneskovu Listu Svetske kulturne i prirodne baštine, uništen je jedan značajan deo kulturnog nasleđa. Ali i nezamenljiv izvor za proučavanje srednjovekovne istorije prostora na kom je nastala i razvila se srpska srednjovekovna država.

Inače, arheolog Dragica Premić-Aleksić je u Novopazarskom zborniku iz 1985. godine istakla je da je lokalitet u više “navarta bio izložen razaranju”. Prvi put je to bilo izgradnjom puta 1955. godine Novi Pazar-Raška, a potom izgradnjom puta Novi Pazar-Deževo, a na kraju je bio preoran od strane vlasnika susedne parcele koji je širio obradio zemljište.

A onda je lokalitet konačno uništen…

Takođe, u poslednjih nekoliko meseci ovo je izgleda postala praksa i naša svakodnevnica. Brojni arheološki lokaliteti širom Srbije se uništavaju na isti način, i uvek je u pitanju neki nesavesni investitor, eventualno vandal. Nedavno je to bio neolitski lokalitet Usek na Banjici, pa onda rimski vodovod u Nišu, potom srednjovekovni grobovi na nekropoli crkve Svetih apostola Petra i Pavla isto u Novom Pazaru, ali i mnogi drugi. Ne mogu se nabrojati nepovratne štete.

„Narod bez znanja o svojoj prošloj istoriji, poreklu i kulturi je kao drvo bez korena“ Marcus Garvey

---

Pošaljite nam fotografije spomenika kulture koji su zapušteni