Pronađena posveta caru Justinijanu i carici Teodori na Ulpijani blizu Gračanice
Arheolozi su na arheološkom nalazištu Ulpijana pronašli redak natpis od istorijskog značaja posvećen caru Justinijanu i njegovoj ženi Teodori.
Ovaj natpis, prema arheolozima, otkriva dardansko poreklo vizantijskog cara Justinijana I (527-565) u Ulpijani.
Na samo 15 km od Prištine nalazi se arheološko nalazište Ulpijana na kome je pronađena posveta caru Justinijanu i njegovoj ženi, carici Teodori – „Urbem Dardania“, što znači „grad u Dardaniji“. Ovo je jedan od retkih latinskih posveta carskom paru iz vizantijskog perioda, piše Prishtina Insight.
Na istom mestu arheolozi su prošle godine otkrili i antičku baziliku iz 6. veka.
Car Justinijan (527-565) rođen je u Tauresiumu u Dardaniji, za koji se veruje da se nalazi u blizini današnjeg Skoplja.
Dardansko poreklo cara Justinijana
Arben Hajdari, profesor arheologije na Univerzitetu u Prištini je naglasio da je ključni element natpisa pominjanje grada Dardanije, što ukazuje “da se Dardanci nisu romanizovali i da nisu izgubili svoj identitet”.
„Ovo je veoma važno, s obzirom na činjenicu da su arheološka istraživanja uložila mnogo sa mnogim naučnim radovima, koje pokušavaju da argumentuju da su Dardanci izgubili svoj identitet, bili romanizovani i nestali u srednjem veku. Ovo otkriće ima veliki značaj iz ove perspektive“, objasnio je on.
Natpis se proteže kroz centralni deo bazilike iz 6. veka. Arheolozi su sproveli iskopavanja na površini većoj od 460 kvadratnih metara, identifikujući različite mozaike sa floralnim i faunističkim motivima.
„Natpis nas je začudio. Sačuvan je na način da zapečati činjenicu da se zaista radi o dardanskom gradu, koji je sagradio car dardanskog porekla“, rekao je Milot Beriša, arheolog i rukovodilac Arheološkog parka „Ulpijana“.
- Priština traži od Srbije da joj vrati srebrnu kopču iz 6. veka sa arheološkog nalazišta Ulpijana
- Ko je misteriozna žena sahranjena u grobu iz 6. veka u Ulpijani?
Arheološka iskopavanja podržava Evropska unija sa 1 milion evra, kao deo projekta „Evropska arheološka misija na Kosovu: Od Ulpijane do Justinijane Sekunde“, koji je pokrenut u decembru 2021. godine i očekuje se da će se završiti u decembru 2024.
Od 2017. godine postoji sporazum o saradnji za ova iskopavanja između Univerziteta u Prištini, Instituta za arheologiju i Instituta „Ecole Normale Superieure“ iz Pariza.
Iz cinjenice da se spominje grad/oblast Dardania, ne proizlazi nuzno da se stanovnistvo nije romanizovalo. Stara imena se provlace i u nove ere, mi naprimer koristimo ilirske nazive reka, iako smo Sloveni.
Po Albaniji, Makedoniji, Hrvatskoj itd, toponimi su uglavnom slovenski – srpski.
Reka Suvaja kod NP Plitvice, reka Bistrica i grad Gorica na jugu Albanije… samo su neki od brojnih primera toponima koji su čisto srpski jezik, ne slovenski.
Zanimljivo je da se u Albaniji protežu sve do granice sa Grčkom, kada već počinju grčki toponimi, kao što je na primer Ksamil.
To su slovenski, NE srpski, toponimi koji datiraju od bugarskog osvajanja za vreme cara Samuela. Znaci, nemaju veze sa srpskim. Istovremeni, ima albanskih imena gradova i mesta u Srbiji kao Nis, Vranje, Kastrat itd. A to da stari nazivi ne znace da se stanovnistvo nije romanizovalo, demantuje albanski jezik koji nije latinski vec nezavistan i unikalan.