Jedna od najvećih misterija antičke Makedonije – identitet stanovnika kraljevske grobnice – konačno je rešena, ali odgovor nije onaj koji su mnogi očekivali.

Smatra se da je velika humka u Vergini zapravo kraljevski grobni kompleks makedonskih vladara. Ispod nje su otkrivene četiri grobnice, označene kao Grobnica I, II, III i IV i svetilište. Više puta su predlagani različiti identiteti pokojnika ovih „kraljevskih grobnica“, ali bez čvrste naučne potvrde. Više:

• Da li je Filip II Makedonski, otac Aleksandra Velikog, sahranjen u kraljevskoj grobnici u Vergini?
• Konačno identifikovani pokojnici u kraljevskim grobnicama u Vergini – porodica Aleksandra Velikog

Sada je međunarodni tim naučnika, uz pomoć interdisciplinarnih analiza, otkrio ko je zaista bio sahranjen u jednoj od kraljevskih grobnica. Decenijama je ovaj pogrebni kompleks predmet debata, posebno teorija da je tu bio položen Filip II Makedonski, otac Aleksandra Velikog.

U radu objavljenom u Journal of Archaeological Science, Maniatis i saradnici predstavili su nove podatke o Grobnici I (tzv. Grobnici Persefone), koja je sadržala skeletne ostatke odraslih osoba i infanata, kao i životinjske kosti.

Kombinovanjem metoda kao što su C14 datovanje, analiza drevne DNK, izotopske analize stroncijuma, ugljenika i azota, zajedno sa osteološkim i dentalnim analizama, naučnici su uspeli da pruže jasnije podatke o vremenu sahranjivanja, polu, starosti i poreklu sahranjenih osoba.

Šta sadrži Grobnica I?

Grobnicu I otkrio je 1977. godine profesor Manolis Andronikos sa svojim timom. To je jedinstvena grobnica, ukrašena izuzetnim freskama koje prikazuju mit o otmici Persefone, delo koje se pripisuje slavnom slikaru Nikomahu iz Tebe. Uprkos tome što je opljačkana u antičko doba, grobnica je sačuvala skeletne ostatke ljudi i životinja, kao i male predmete poput zlatnih perli i fragmenata grnčarije.

Godinama se spekulisalo da bi grobnica mogla da sadrži ostatke istorijskih ličnosti poput Filipa II Makedonskog ili njegove supruge Kleopatre, ali ovim teorijama je nedostajala čvrsta naučna osnova.

Rezultati najnovijih analiza pokazali su da, sa izuzetkom četiri kosti koje su identifikovane kao ženske, svi skeletni ostaci odraslih pripadaju muškarcu starosti 25–35 godina, visine približno 167 cm. C14 datovanje ukazuje da je sahrana obavljena polovinom 4. veka pre nove ere (između 388. i 356. godine pre nove ere), što isključuje mogućnost da je reč o Filipu II, koji je umro 336. godine pre nove ere.

Ženske kosti, koje takođe datiraju iz istog perioda, pripadale su mladoj ženi starosti između 18 i 25 godina. Iako su ostaci fragmentarni, njihovo prisustvo ukazuje da je žena bila sahranjena pored muškarca. Predmeti pronađeni u grobnici, poput zlatnih perli i mermerne školjke, mogli bi biti povezani sa njom.

Nasuprot tome, svi ostaci infanata i životinjske kosti datiraju iz rimskog perioda, od oko 150. godine pre nove ere do 130. godine nove ere. To pokazuje da nisu povezani sa prvobitnim sahranama odraslih osoba, već da je grobnica kasnije korišćena kao mesto sahranjivanja dece.

Ko je muškarac u grobnici?

„Muškarac sahranjen u ovoj grobnici verovatno je bio važan makedonski kralj iz kuće Argeada/Temenida, koji je umro između 388. i 356. godine pre nove ere, i verovatno je bio poštovan ili čak obožavan u svetilištu iznad grobnice“, navode autori studije.

Analiza izotopa stroncijuma otkrila je da je ovaj muškarac proveo deo detinjstva daleko od Vergine, verovatno u severozapadnoj Grčkoj ili na Peloponezu, pre nego što se u odraslom dobu vratio u rodni kraj. Nasuprot tome, žena sahranjena pored njega izgleda da je celog života živela u oblastima Vergine i Pele.

Grobnica je opljačkana 274/3. godine pre nove ere od strane galskih plaćenika, koji su, prema drevnim izveštajima, oskrnavili posmrtne ostatke kao čin prezira. Međutim, do tada su od leševa muškarca i žene ostale samo kosti, što potvrđuje da su sahranjeni znatno ranije. Tokom rimskog perioda, grobnica je ponovo otvorena i korišćena za polaganje ostataka odojčadi i životinja, pre nego što je konačno zapečaćena.

Prethodne pretpostavke da ostaci pripadaju Filipu II, njegovoj ženi Kleopatri i njihovom novorođenom detetu nisu se pokazale tačnim.