Prvi srpski vladar koji je kovao novac bio je kralj Stefan Radoslav (1228–1233), sin kralja Stefana Prvovenčanog i unuk župana Stefana Nemanje. Njegove kovanice, napravljene od bakra i srebra, bile su čankastog oblika. Ipak, prema najnovijim istraživanjima, prvi srpski kovani novac mogao bi biti stariji dva veka nego što se ranije mislilo.

Arheolog i numizmatičar Raško Ramadanski iz Gradskog muzeja u Bečeju objavio je rad u časopisu Hereticus , gde tvrdi da srpski kovani novac potiče iz 11. veka. Ovo otkriće se zasniva na bakarnom novčiću pronađenom na aukciji londonske kuće Roma Numismatics Ltd, koji ima vizantijske stilske karakteristike i latinski natpis emitenta „Vladimir.“

Izgled kovanice

Izgled ovog prvog srpskog novčića otkriva posebne detalje. Izrađen od bakra ili legure bakra, novčić ima prečnik od 2 cm i težinu od 2,59 g. Na aversu se nalazi poprsje vladara okrunjenog i u odori, koji drži šar i žezlo. Na reversu se nalazi motiv upisanog jednokrakog ili grčkog krsta oko kojeg je kružni natpis BLADIMIRVS, kao latinski oblik slovenskog ličnog imena Vladimir.

Srpski knez Vladimir

Ramadanski ističe u radu da istorija poznaje još dva slovenska Vladimira. Jedan je bugarski, a drugi ruski. Međutim, obojica su koristili ćirilični opis na svojim kovanicama sa kraljevskim referencama, a bugarski vladar je bio protiv hrišćanstva. Onda ostaje da se ova kovanica pripiše, ni manje ni više, nego srpskom vladaru.

• Keltski karičasti novac u Gradskom muzeju u Bečeju
• Kada i gde je nastao PRVI kovani novac?
• Otkrivena najstarija kovnica novca u Kini

Knez ili kralj Jovan Vladimir bi bio taj srpski vladar Duklje iz ranog 11. veka (1000-1016). Ovaj srpski knez ili arhont (u pojedinim izvorima kralja), na presto je stupio mlad, kao naslednik oca Petrislava. Jovan Vladimir je potencijalno kovao prve srpske novčiće i prvi je Srbin koji je postao svetac u katoličkoj crkvi i prvi svetac u srpskoj pravoslavnoj crkvi.

Upravljao je kneževinom Dukljom, koja je zauzimala prostor oko Skadarskog jezera, doline reke Zete i morskog zaleđa od Bojane do Boke Kotorske, sa sedištem najverovatnijeg kod Svača. Njegova značajna zadužbina je trobrodna bazilika posvećena Sv. Trojici ili Sv. Bogorodici u Elbasanu.

Otkriće ovog novca pomera granice srpskog novčarstva, koje je do sada bilo smešteno u prve decenije 13. veka. Ramadanski u svom radu zaključuje “Konačno, potkrepi li se ova interpretacija novim, dodatnim nalazima, to će ujedno predstavljati i pravu prekretnicu – prvi novac nekog srpskog i južno-slovenskog vladara uopšte”.

---

Osveženo 31.03.2025.