Pećinska umetnost je ključ za razumevanje evropskih paleolitskih zajednica. Dugo se smatralo da je pećinska umetnost bila ograničena samo na jugozapadnu Evropu, a nedavna otkrića na Balkanskom poluostrvu značajno su proširila geografsku distribuciju figurativne stenske umetnosti iz paleolita. Prvi primer figurativne pećinske umetnosti otkriven je u Romuladovoj pećini u Hrvatskoj čija starost iznosi oko 34,000 godina.

Pećinska figurativna umetnost prvi put je otkrivena 2010. godine u Romuladovoj pećini u Istri u Hrvatskoj, kada je Darko Komšo, direktor Arheološkog muzeja Istre, uočio postojanje ostataka crvene boje duboko u untrašnjosti pećine, piše Jutarnji.hr.

• Jedini pećinski crtež u Srbiji nalazi se u selu Gabrovnica kod Knjaževca
• Najstariji pećinski crtež na svetu pronađen u Indoneziji
• Baraćeve pećine u Hrvatskoj bile su stanište neandertalaca

Nakon njegovog otkrića, tim pod vođstvom dr Ruiz-Redonda, finansiran od strane francuske države i Arheološkog muzeja Istre, uz podršku Natura Histrica, sproveo je detaljnu analizu crteža i njihovog arheološkog konteksta. Rad je objavljen u časopisu Antiqity pod nazivom ”Expanding the horizons od Palaeolithic rock art: the site of Romualdova pećina“.

Romuladova pećina

U pećini su primećena 44 crteža, od kojih se ističu prikazi životinja, šematizovani prikazi ljudi i trougla, koji mogu da simbolizuju ženski pol. Dalje proučavanje je dovelo do identifikacije nekoliko figurativnih slika, uključujući bizona, divokoze i dve moguće antropomorfne figure, potvrđujući paleolitsko doba umetničkih dela, a dalje, iskopavanja u pećini ispod ovih slika dovela su do otkrića velikog broja paleolitskih artefakta: kremene alatke, oker bojice i nekoliko fragmenata uglja.

Radiokarbonsko datovanje ovih predmeta pokazuje procenjenu starost od oko 17,000 godina, a drugi indirektni podaci ukazuju na to da slike datiraju još ranije, pre oko 34,000-31,000 godina. Dalja istraživanje biće sprovedena kako bi se utvrdila tačna starost pećinske umetnosti.

Balkanska paleolitska umetnost je retka

Romuladova pećina je prvi lokalitet na kome je otkrivena figurativna paleolitska stenska umetnost u ovom delu Balkana. Praistorijski figurativni prikazi otkriveni su u pećini Koliboaia u Rumuniji, gde je takođe naslikan bizon, sličan ovome iz Romuladove pećine. Ovi crteži su isto otkriveni 2010. godine, a njihova starosti iznosi 32,000 godina.

Paleolitska umetnost je uglavnom ograničena na jugozapadnu Evropu (pećina Lasko, Šove, Altamira), zato je jasno koliko je ovo otkriće fascinantno. Još jedan trag paleolitske umetnosti sa ovog dela Balkana, u ovom slučaju reč je o paleolitskoj gravuri, potiče sa poznatog lokaliteta Badanj u Bosni i Hercegovini.

Ovo otkriće proširuje do sada retki poznati registar paleolitske umetnosti u jugoistočnoj Evropi, koji je značajan za razumevanje tragova ljudske aktivnosti i praistorijske umetnosti na ovom području. Pećinu i crteže koji su u njoj otkriveni neopodno je dalje proučiti, analizirati, a pre svega zaštiti i prezentovati javnosti.