Arheologija pruža dokaze za pandemije koje su se dogodile u prošlosti
Arheologija je pružila dokaze za širenje zaraznih bolesti u prošlosti. Sa pripitomljavanjem životinja i sve većim kontaktima sa drugim kulturama dolazi i do širenja zaraze.
Arheolog sa Univerziteta Flinders i istoričarka dr Anija Kotarba ukazuje na odgovore ekstremnih istorijskih događaja koji su u prošlosti pretili homo sapiensu kao dokaz da društvo – i ekonomija – mogu i hoće da se ponovo vrate.
Dr Kotarba istražuje globalnu povezanost u prošlosti proučavanjem drevnih međunarodnih trgovinskih puteva i prilagođavanja ljudi ekstremnim promenama.
Ona kaže da su procesi urbanizacije, rast stanovništva i proto-globalizacije u drevnom svetu u početku omogućili izbijanja zaraznih bolesti i epidemija. To je često iznenađujuće rezultiralo jačanjem ekonomije.
“Crna smrt za koju mislimo da je ubila četvrtinu ili više stanovništva Evrope i Bliskog Istoka tokom 1300. godine, zapravo je rezultirala na duži rok poboljšanjem životnih i radnih uslova radničke klase, otvorila je tržišta i podstakla ekonomiju” kaže dr Kotarba.
Dr Kotarba kaže da arheološki dokazi pokazuju da su drevne epidemije počele sa osnovama gradskog života i pojačale se pojavom drevne globalne ekonomije.
Arheološki dokazi o zaraznim bolestima
“Prvi put arheološki smo prepoznali raširenost zaraznih bolesti u neolitu, kada su se male lovačko-sakupljačke zajednice kretale ka sedentarnom načinu života. Prva stalna velika naselja i potez ka urbanizaciji povećali su broj ljudi koji žive u bliskim četvrtima jedni sa drugima i svojim domaćim životinjama ispod istog krova ili čak u istoj prostoriji, a koje su se hranile otpadom “, kaže dr Kotarba.
“Ovo je omogućilo prva velika širenja zoonotskih (životinjskih) bolesti, kao što su bubonske kuge – mada se prve zoonotske bolesti mogu već uočiti na skeletima od pre oko 2,8 miliona godina, kod jednog od naših najstarijih prethodnika Australopitecus Africanus”.
Situacija je postala složenija jer je trgovina na daljinu cvetala između potpuno urbanizovanih gradova, koji su se razvijali u različitim delovima sveta tokom bronzanog doba (približno 3.000–1.200 pre nove ere).
Već u ovoj fazi populacija mnogih drevnih gradova dostigla je preko 100.000 ljudi, a za stari Rim je rečeno da je dostigla preko milion ljudi oko 200 godine naše ere.
Trgovina i prenošenje zaraza
“Trgovinski putevi, često povezani sa potražnjom za egzotičnom i luksuznom robom (poput začina), bili su odgovorni za raširenost zaraznih bolesti u drevnom svetu, i u srednjovekovnom i ranom modernom periodu”.
“Od zore globalne ekonomije, karavani i brodovi su na neviđene načine povezivali različite narode, kulture i ekosisteme, te su stoga služili kao ključni čvorovi u širenju globalnih bolesti”.
Dr Kotarba kaže da je homo sapiens jedna od najprilagodljivijih vrsta na Zemlji.
Ona takođe ukazuje na kasnu rimsku Justinijanovu kugu (541–542. godine), za koju se čini da je ubila između 25-50 miliona ljudi. “Nakon ovoga, ponovo smo se vratili kao vrsta, sa prilagodljivijim osobinama favorizovanim kod onih koji su preživeli.”
Ova istorijska slika postala je jasnija zahvaljujući biomolekularnoj arheologiji i genetici patogena, koji su sada na čelu istraživanja drevnih bolesti, zajedno sa proučavanjem povezanosti drevnih trgovačkih puteva.
Izvor: Phys.org
