Arheolozi sprovode zaštitna istraživanja na nalazištu Feketić u Bačkoj. Na lokalitetu su pronađeni grobovi Sarmata, kao i delovi srednjovekovnog naselja, crkve i nekropole.

Na istom lokalitetu danas je u toku i izgradnja prečistača otpadnih voda kako bi se sanirale posledice višedecijskog zagađivanja toka Krivaje, piše portal Magločistač.

Istraživanja sprovodi Međuopštinskog zavoda za zaštitu spomenika kulture Subotica. Nalazi koji se pripisuju Sarmatima, datuju se od 2. do 5 veka. Najviše ima srednjovekovnih nalaza od 11-13. veka, ali i  od 13-15. veka.

Prva istraživanja lokaliteta Feketić

“Prvi tragovi o postojanju crkve na ovom prostoru nalaze se na austrijskoj mapi iz 1711. godine, kojom raspolažemo i danas. Ona je ujedno predstavljala i osnov za početak amaterskih istraživanja 1970. godine, koje je vodio arheolog Laslo Sekereš. U to vreme, u okviru lokalnog kulturno-umetničkog društva, postojala je jedna sekcija koja je bila zainteresovana za istraživanja lokalne istorije, i upravo je ta sekcija pokrenula prva iskopavanja”, pravi osvrt Šarkezi, predsednik Odbora za kulturu.

Prema podacima iz dokumentacije kojom raspolaže Međuopštinski zavod za zaštitu spomenika kulture Subotica, Sekereš je nakon uočavanja tragova nekadašnje crkve tada ovaj lokalitet nazvao “Templomrom” što u prevodu sa mađarskog jezika znači “ruševina crkve”. Isto je ime zadržano i danas.

Potreba za zaštitnim iskopavanjima

Nakon pokrenute inicijative 70-tih godina, ovom temom se pola veka više niko nije bavio. Onda je 2019. godine pokrenut projekat izgradnje prečistača otpadnih voda u Feketiću, tik uz nalazište, što je nužno ponovo probudilo i arheološko delovanje na tom području, odnosno prva zaštitna arheološka istraživaja.

 “U prvoj fazi, 2019. godine, istražena je površina od 40 metara kvadratnih sa delom groblja od ukupno 46 grobova, kao i delovi temeljnih zona objekta. Potom je u narednoj fazi iskopavanja iste godine istražena površina od oko 288 kvadrata sa delom groblja sa ukupno 63 groba, od kojih tri pripadaju antičkom periodu, a ostali periodu razvijenog srednjeg veka”, objašnjava dr Neda Mirković-Marić, arheolog-konzervator i savetnik iz Međuopštinskog zavoda za zaštitu spomenika kulture Subotica.

“U antičkim grobovima orijentisanim u pravcu sever-jug pronađene su raznobojne perle, a u jednom od njih i lobanja konja, dok je običaj u srednjem veku bio da se ljudi sahranjuju u jednostavne grobne rake ili drvene sanduke, orijentacije istok-zapad, sa ličnim predmetima i nakitom”.

Snimanje lokaliteta geomagnetnom metodom

Tokom prošle godine, Međuopštinski zavod za zaštitu spomenika kulture Subotica angažovao je stručnjake Pokrajinskog zavoda da geomagnetnom metodom snime celu oblast severno od prečistača kako bi se utvrdio položaj same crkve, što je potvrdilo pređašnje pretpostavke arheologa.

• Otkriće srednjovekovnog prstena “in situ” na ruci pokojnika
• Zaštitna arheološka iskopavanja srednjovekovne nekropole sa stećcima kod graničnog prelaza Gostun između Republike Srbije i Republike Crne Gore

“Na snimku je uočena crkva koju okružuju rovovi, ali i nekoliko struktura pravougaonog i kvadratnog oblika, za koje se pretpostavlja da predstavljaju osnove srednjovekovnih kuća. Osim toga, vide se i dva kružna rova u jugoistočnom delu, koja okružuju prostor na kojem se javlja opeka sa uzoranim ljudskim kostima. Ono što je karakteristično za lokalitete ovog perioda jeste upravo veliki broj rovova, koji su služili za odvodnjavanje”, pojašnjava dr Neda Mirković-Marić

Sprovodiće se sistematska istraživanja

Tokom nekoliko narednih godina vršiće se sistematsko iskopavanje sa fokusom na ostatke nekropole, kao i sakralnog objekta, uz već dogovorenu saradnju sa Filozofskim fakultetom Univerziteta u Beogradu.

Nakon obrade nalaza sledi publikovanje, a zatim i prezentacija za javnost u vidu fizičke ili virtuelne izložbe za građane.

U Feketiću se trenutno radi iskopavanje, koje će, kako se planira, biti završeno početkom avgusta. Nakon toga sledi pranje i stručna obrada iskopanih nalaza.