I ove godine pred nama su zanimljiva i uzbudljiva otkrića na polju arheologije. Budući da se arheološka istraživanja, najviše, sprovode tokom letnjih perioda, stoga je, očekivano, broj otkrića veći.

Među prvima izdvajamo zaštitna arheološka istraživanja, ona koja prethode, izgradnji nekog objekta.

Moravski koridor

Tokom izgradnje Moravskog koridora Pojate-Preljina u ataru sela Maskare kod Varavarina otkriveni su skeletni ostaci 5 osoba. Pretpostavka je da su radnici naišli na groblje na mestu gde je 2008. g. otkrivena  ranohrišćanska bazilika na lokalitetu Bedem, zbog toga se sahrane datuju u 7. ili 8. vek.

Arheolozi su 2008. godine pronašli na lokalitetu Bedem u Maskaru ostatke petobrodne bazilike i to istražujući ostatke vizantijske tvrđave iz doba cara Justinijana. Dimenzije ove bazilike iznose 25 m dužine i 12 m širine. Na istom lokalitetu, na iskopanoj površini 130 sa 130 metara, nađeni su i tragovi starijih civilizacija, a među najstarijim slojevima su oni koji datiraju iz četvrtog milenijuma p.n.e.

Hisar u Prokuplju

Asfaltiranje parkinga na vrhu brda Hisar u Prokuplja, koje je 1983. godine proglašeno za kulturno dobro od velikog značaja za Republiku Srbiju, stopirano je, jer su tokom pripremnih radova pronađeni ostaci velike prostorije iz bronzanog doba (naslovna fotografija).

Ubrzo su pronađeni dragoceni predmeti, kao što je germansko koplje sa zlatnim vrhom, uljana lampa iz 5. veka, novac cara Justijana iz 6. veka, fibule i jedan ranovizantijski krst iz 6. veka.

Njena dužina je 14 metara, širina 9 metara, a dubina za sada preko 3 metra. Zanimljivo je da su prema izgledu zidova, oni nadograđivani sa svakom novom generacijom.

Dolina Jadra-humke iz bronzanog doba

U dolini Jadra nadomak Loznice, arheolozi Muzeja Jadra, nakon više od 30 godina istraživanja nekropole pod humkama iz bronzanog doba, na tragu su otkrivanja prvog naselja u severozapadnoj Srbiji iz tog perioda. Za sada, arheolozi kažu da je reč o poluukopanim stambenim objektima, sa brojnim nalazima pokretnog materijala, od kojih se izdvaja nekoliko luksuznih predmeta.

• Arheološko leto 2019. u Srbiji

Na lokalitetu Paulje u selu Brezjak nalazi se velika nekropola koju čine stotine grobova ukopanih u 50 veštačkih humki napravljenih od kamena i zemlje, prečnika od 10 do 30 metara, i do 3 metra visina.

U većini njih nalaze se spaljeni ostaci pokojnika koji su polagani u keramičke urne, a mnogi su u zagrobni život ispraćeni uz bogate pogrebne darove – raznovrstan nakit, poput narukvica, naušnica, privezaka, ukrasnih igli, ukosnica, dugmadi, zatim oružja kao što su mačevi, i mnoštvo grnčarije.

Od brojnih nalaza bogato ukrašene keramike, alatki od okresanog kamena i bronzanih predmeta, posebno se ističu retki primerci kao što su ornamentisani keramički kalem i tronožni žrtvenik. Svi ovi predmeti stari su oko 3.500 godina.

Istraživanja će biti nastavljena u narednom periodu, a arheolozi će se truditi da zaštite svaku arheološku celinu pre nego što dođe do bilo kakvih radova koji su u vezi sa otvaranjem rudnika kompanije „Rio Tinto“.

Zaštitna iskopavanja već nekoliko godina organizuje i izvodi Muzej Jadra u Loznici.