Arheolozi su širom Mediterana i Egeje u drevnim naseljima pronalazili male kamene kugle čija je namena do, nedavno, bila misterija. Najveća kolekcija, od 746 kamenih kuglica, potiče iz drevnog naselja Akrotiri na ostrvu Santorini. Istraživači veruju da su kamene kuglice bile deo antičkih društvenih igara.

U radu objavljenom u časopisu JAS: Reports, arheolozi su ispitali najveću kolekciju ovih misterioznih artefakta, 746 kuglica. One potiču sa čuvenog Akrotirija na ostrvu Tera (Santorini). Samo njih 65% je pronađeno sa nedavnim iskopavanjima. Pronalažene su svuda, i u zatvorenom i na otvorenom prostoru. Mali broj sličnih artefakata otkriven je na Kipru i Kritu.

Arheološki lokalitet Akrotiri

Arheološki lokalitet Akrotiri na današnjem ostrvu Tera (Santorini) je dobro poznati drevni grad iz bronzanog doba koji je uništen erupcijom ostrvskog vulkana. Uništen je kao i Pompeja. S tim da se ovo desilo mnogo ranije, tokom srednjeg bronzanog doba, 1627. godine pre nove ere. Grad je bio zatrpan slojem pepela visokim preko 30 m. Postao je poznat kao i “Grčka Pompeja”, jer se sve sačuvalo ispod vulkanskog pepela.

Prve ostatke arheološkog lokaliteta Akrotiri slučajno su otkrili 1866. godine rudari koji su radili u kamenolomima tog područja, a tokom građevinskih radova na Sueckom kanalu u Egiptu.

• Arheolozi su iskopali masivne kamene sfere iz prekolumbijskog perioda u Kostariki
• Misteriozni rimski predmet – dodekaedar pronađen u Srbiji
• Arheolozi su rešili drevnu misteriju kineske formule za bronzu

Bilo je neophodno sačekati ceo jedan vek, 1967. godinu, da se organizuju sistematska iskopavanja. Čitava oblast je istražena zahvaljujući grčkom arheologu Spiridonu Marinatosu. On se nadao da će dokazati svoje teorije, objavljene 1939. godine, da je ovo bila Platonova Atlantida.

Najstarije naselje potiče iz druge faze protokikladskog perioda (3. milenijum pre nove ere). Grad koji je otkrio Marinatos datira iz kasnijeg srednjekikladskog perioda, (20. i 17. vek pre nove ere). Tada je naselje doživelo svoj period maksimalnog prosperiteta, postavši jedan od glavnih lučkih gradova na Egejskom moru. Otkriveno je složeno urbano naselje koje se sastojalo od veoma zamršenih ulica i trgova, piše na Isole Greche.

Freske iz Akrotirija su među najstarijim primerima zidnog slikarstva u Evropi. Među freskama lokaliteta Akrotiri najpoznatije su freske mladih boksera, freske ribara, freske plavih majmuna i freske skupljača šafrana i ogroman friz flote.

Kamene kuglice za društvenu igru

Međutim, sa Akrotirija potiču i kamene kugle malih dimenzija čija je namena bila nepoznata. Starost kamenih kuglica procenjuje se na oko 4.500-3.600 godina.

U početku se verovalo da su ove male kamene kugle neki oblik sistema za brojanje, brojač za društvene igre ili kamenje za praćku.

Pored pronađenih kamenih kugli, u Akrotiriju i drugim naseljima širom Egeja postoje i kamene ploče sa plitkim kružnim udubljenjima za koje se veruje su na njima kuglice mogle biti postavljene.

Ako su ove kamene kuglice u stvari deo društvene igre, one će biti jedan od najranijih primera, zajedno sa sličnim primerima sa Levanta i Egipta, kao što su društvene igre – egipatski Mehen i Senet.

Dr Trimis je rekao za javnost: „Društveni značaj kamenih kuglica, kao što pokazuje način na koji su deponovane u određenim šupljinama, dodatno podržava ideju da su kugle deo igre koja se igrala za društvenu interakciju. Ovo daje novi uvid u društvenu komunikaciju u Egejskom moru bronzanog doba.”

Sledeća faza istraživanja je primena slične metodologije na kamene ploče kako bi se videlo da li postoji veza. Istraživački tim se takođe nada da će koristiti tehnike veštačke inteligencije da bi saznao kako se igra zapravo igrala.