Otkrivena je najstarija 3D mapa Evrope iz bronzanog doba. Kamena ploča iz Francuske prikazuje teritoriju kojom je vladao lokalni knez pre više od 4.000 godina.

Dekorisana kamena ploča iz bronzanog doba (2150-1600. g. p. n. e.), poznata kao ploča Saint-Belec, otkrivena je još 1900. godine u Francuskoj, ali je tek zahvaljujući savremenim tehnologijama nedavno identifikovana kao najstarija poznata trodimenzionalna mapa teritorije u Evropi.

Ploča Saint-Belec prvi put je otkrivena pre više od jednog veka, na praistorijskoj nekropoli u Finisteru, na zapadu Francuske. Iskopana je 1900. godine i tada je uočeno da je činila deo zida sarkofaga u kojem su bila sahranjena tela. Iako je tom prilikom korišćena u sekundarnoj funkciji, ubrzo je skrenula pažnju istraživača zbog neobičnih urezanih linija na njenoj površini.

Međutim, posle tog otkrića, ploča je godinama bila zaboravljena. U vreme kada je otkrivena, premeštena je u privatni muzej, da bi je 1924. godine preuzeo Francuski muzej nacionalnih antikviteta. Nakon toga je odložena u jedan francuski zamak, gde je zaboravljena i zaboravljena skupljala prašinu – sve do ponovnog otkrića 2014. godine, kada je pronađena u podrumu istog zamka.

Arheološki artefakt koji skriva kartu moći

Iako je ploča bila poznata više od veka, tek 2017. godine grupa istraživača započela je detaljnu analizu gravura, koristeći fotogrametriju i 3D tehnologije visoke rezolucije. Ove metode omogućile su rekonstrukciju urezanih linija na kamenu i otkrile da je reč o mapi i to vrlo verovatno najstarijoj identifikovanoj karti teritorije u Evropi.

Studija je objavljena u francuskom naučnom časopisu Bulletin de la Société Préhistorique Française, a prema njoj ploča prikazuje dolinu reke Odet, na području koje obuhvata oko 30 km u dužinu i 21 km u širinu. Linije koje su urezane na kamenu prikazuju mrežu reka, granice i topografske reljefe, a kreatori su očigledno koristili ono što danas nazivamo 3D prikazom da bi dočarali reljefne karakteristike doline.

Ploča predstavlja teritoriju kojom je knez vladao

Prema rečima arheologa Klementa Nikolasa sa Univerziteta Bornmut, jednog od autora studije, ploča Saint-Belec „verovatno je najstarija mapa teritorije koja je ikada identifikovana“. Pretpostavlja se da je ploču koristio vladar (princ ili knez), kao sredstvo za vizuelizaciju teritorije kojom je upravljao.

To ukazuje ne samo na postojanje političke hijerarhije i organizovane vlasti u tom delu Evrope tokom ranog bronzanog doba, već i na napredna znanja u domenu prostornog planiranja i kartografije.

Ploča je simbol moći. Urezana mapa nije služila samo za orijentaciju, već i za demonstraciju kontrole nad teritorijom. Njena kasnija upotreba kao deo grobne arhitekture može ukazivati na kraj moći te kneževine, ali i na moguće odbacivanje elite i njenih političkih simbola.

Otkrivanje ove ploče i njeno pravilno tumačenje svedoče o važnosti ponovne analize starih nalaza u svetlu novih tehnologija. I dok se arheolozi sve više oslanjaju na metode digitalne rekonstrukcije, ovakva otkrića podsećaju koliko slojevita i kompleksna može biti priča jednog kamena.

Novo: Najstarija mapa Evrope pomaže arheolozima u potrazi za izgubljenim blagom iz drevnog sveta