Arheolozi su tokom iskopavanja pronašli praistorijsku masovnu grobnicu sa 37 pokojnika sa odsečenim glavama starosti 7.000. godina.

Tim arheolog iz Centra za kolaborativno istraživanje, Univerziteta Kiel i Arheološkog instituta Slovačke akademije nauka naišao je na spektakularan nalaz. Sproveli su arheološka iskopavanja jednog od najvećih ranoneolitskih lokaliteta Vrable-Ve`lke u Slovačkoj.

Istraživači su radili na lokalitetu od 50 hektara, koji se datuje od 5250-4950. godina pre nove ere, u proteklih sedam godina. Tokom svih tih godina iskopali su jako puno zanimljivih nalaza, ali nijedan nije bio tako zastrašujuć kao ova masovna grobnica.

Otkrili su ostatke 38 osoba u rovu koji okružuje naselje. Njihovi dobro očuvani skeleti bili su pomešani i svima su nedostajale glave, osim jednom malom detetu.

Inače do otkrića nekoliko skeleta došlo se 2021. godine. Sada se zvanično zna i broj, ali ne i odgovori na mnoga pitanja.

Ranoneolitski lokalitet na kome je otkrivena grobnica 

Lokalitet Vrable-Ve`lke Lehembi (5250-4950. g.p.n.e.) bio je jedan od najvećih naselja ranog neolita u srednjoj Evropi. Arheološki artefakti su povezani sa kulturom linearne keramike (LBK). Geomagnetnim merenjima identifikovano je 313 kuća u tri susedna sela. U isto vreme bilo je naseljeno i do 80 kuća. Što je izuzetna gustina naseljenosti za ovaj period.  

Dvostruki rov dug 1,3 km je okruživao je jugozapadno naselje i razdvajao od drugih. U tom rovu su pronađeni skeleti. Pojedini prostori su ojačani palisadama, koje ne treba tumačiti kao odbrambeni objekat, već kao graničnu oznaku seoskog područja.

Pogrebna praksa u masovnoj grobnici

Tokom iskopavanja u leto 2022. godine slovačko-nemački tim otkrio je ostatke najmanje 38 osoba. Njihove sahrane se prostiru na površini od oko 15 kvadratnih metara. Nalazili su se jedan na drugom, jedan pored drugog, ispruženi potrbuške, pognuti na bok, na leđima raširenih udova. Njihov položaj ne govori o tome da su mrtvi pažljivo sahranjeni.

• Bizarno otkriće masovne grobnice u Meksiku
• Grupna grobnica ili mesto neolitskog zločina na lokalitetu Vinča-Belo Brdo

Umesto toga, položaji skeleta ukazuje da je većina njih bačena ili otkotrljana u jarak. Svima, sa izuzetkom jednog odojčeta, nedostaje glava, kao i njihove donje vilice.

Da li je reč o masakru, lovcima na glave, kutlu lobanje ili nečemu drugom?

Dok su skeleti otkopavani i vađeni, počela su da se nameću prva pitanja. Da li su ti ljudi nasilno ubijeni, možda čak i obezglavljeni? Kako i kada su uklonjene glave? Ili je do uklanjanja glava došlo tek nakon što su se leševi raspali? Da li je reč o nekoj epidemiji?

„Nekoliko pojedinačnih kostiju van anatomskog položaja pokazuje da je vremenska sekvenca mogla biti složenija. Moguće je da su već skeletizovana tela gurnuta u sredinu rova da bi se napravila mesta za nova“, objašnjava dr Katarina Fuks, antropolog sa Univerziteta Kil.

„Kod nekih skeleta je sačuvan prvi vratni pršljen, što ukazuje na pažljivo uklanjanje glave, a ne na odsecanje glave u nasilnom, nemilosrdnom činu. Ali to su sve vrlo preliminarna zapažanja koja treba da budu potvrđena daljim istraživanjem”.

• Praistorijski masakr u Potočanima pre 6.200 godina-nova saznanja
• Nasilne povrede na skeletnim ostacima kulture Lepenski vir na Đerdapu

„Možda se čini očiglednim pretpostaviti da je ovo masakr sa ljudskim žrtvama, možda čak i u vezi sa magijskim ili religioznim idejama. Ratni sukobi takođe mogu igrati ulogu. Na primer, sukobi između seoskih zajednica, ili čak unutar ovog velikog naselja. Da li su ovi ljudi postali žrtve lovaca na glave ili su njihovi susedi praktikovali poseban kult smrti koji nije imao nikakve veze sa međuljudskim nasiljem?“ zbunjeno objašnjava vođa projekta dr Marija Vunderlih.

U svakom slučaju radi se o jedinstvenom otkriću za evropski neolit. Buduće analize skeleta daće više odgovora.