Podovodni arheolozi pronašli su brod iz rimskog perioda uz obalu Majorke koji je prevozio veoma cenjeni riblji sos.

Rimski brod iz 5. veka potopljen je uz obalu Majorke. Brod je došao iz Kartahene i transportovao je liquamen ili garum, odnosno riblji sos.

Nedavno je tim arheologa i istraživača proučavao ostatke kasnorimskog brodoloma Ses Fontanelles na obali ostrva Majorka. Olupina broda slučajno je pronađena 2019. godine u blizini jedne od najprometnijih turističkih plaža na ostrvu, pokazala se kao izuzetan nalaz zbog odličnog stanja očuvanosti trupa i tereta. Rad je objavljen u časopisu Archaeological and Anthropological Sciences.

Početno proučavanje materijala pronađenog u prvim podovodnim istraživanjima omogućilo je klasifikaciju keramičkih nalaza, uglavnom amfora. I postavljanje nekih ključnih pitanja o poreklu i sadržaju tereta. Da bi se ova pitanja rešila, osmišljena je privremena analitička strategija koja je kombinovala različite metode i tehnike, uključujući petrografsku, arheozoološku i organsku analizu ostataka, kao i proučavanje drvenih i drugih biljnih ostataka.

Rezultati ovog multianalitičkog pristupa bacili su svetlo na ovaj izuzetan brodolom. Petrografska analiza amfora sugeriše da je brod verovatno krenuo iz oblasti Kartahene, na jugoistoku Iberijskog poluostrva.

Teret koji je rimski brod prevozio

Arheozoološka studija otkriva da je riblji sos transportovan u amforama tipa Ses Fontanelles I (nova vrsta amfore koja je do sada pronađena samo na ovoj olupini). Ona je identifikovana po natpisima kao liqaminis flos, napravljen uglavnom od inćuna (Engraulis encrasicolus), sa povremenim prisustvom sardina. Isto tako, natpisi identifikuju proizvođače: Ausonius et Alunni.

S druge strane, analiza organskog materijala daje informacije o sadržaju različitih amfora. Neke sadrže životinjske ostatke, verovatno vezane za riblji sos, ali i derivate grožđa, koji su mogli da se koriste kao začin.

• Rimska Atlantida – potopljeni antički grad Baja
• Još jedno senzacionalno otkriće u Viminacijumu – ostaci broda!
• Zlatna ogrlica napravljena od zuba megalodona pronađena na Titaniku

Amfore sa ravnim dnom, sa svoje strane, sadržale su ostatke biljnog ulja, a u jednom slučaju čak i masline sačuvane u materiji dobijenoj od grožđa.

Te amfore koje su prevozile ulje (oleum dulcis) imale su pečate, odosno hrišćanski monogram (Chrismon – Hristov monogram). Za njih se veruje da su pripadali crkvi, koja je prodavala ulja.

U brodu, u kabini, je pronađen novičić iz rimske Siscije (Sisak, Hrvatska), u skladu sa rimskim ritualima za blagoslov broda. Novčić je napravljen tokom vladavine rimskog cara Konstantina Velikog i omogućio je najranije datovanje broda u 320. godinu.

Pored toga, pronađene su grane vinove loze i druge zeljaste biljke koje su korišćene kao materijal za punjenje i zaštitu tereta tokom putovanja.

Stari Rimljani su bili veliki ljubitelji ribljeg sosa i uživali su u nekoliko različitih vrsta. Najpoznatiji riblji sos je garum, za koji se čini da je bio luksuzni proizvod napravljen od fermentisanih ribljih iznutrica (utrobe) i krvi, ali izgleda da je liqamen napravljen od cele ribe.