Nakon kontroverzne objave da su naučnici otkrili najstariji pomen Boga na olovnoj pločici, pojavio se i naučni rad kojim se potvrđuje natpis.

Početkom 2022. godine, istraživački tim predvođen naučnicima iz Udruženja za biblijska istraživanja objavio je otkriće olovne pločice sa planine Ebal za koju tvrde da sadrži najstariji postojeći hebrejski natpis na kome se pominje ime YHWH (Yahweh). Jahve je ime Boga izraelita, odnosno hebrejsko ime u Mojsijevoj knizi Egzodusa.

Sada, nakon više od godinu dana, u časopisu Heritage Science objavljen je recenzirani članak u kome su naučnici objasnili natpis na pločici.

Istraživački tim veruje da je ploča jedan od najvažnijih natpisa ikada pronađenih u Izraelu. Jer prethodi najranijem poznatom hebrejskom natpisu nekoliko stotina godina.

Međutim, čak i nakon objavljivanja članka o olovnoj ploči, ostaju ozbiljna pitanja. Mnogi naučnici su skeptični i sumnjaju da pločica uopšte ima natpis. Dok drugi nastavljaju da ističu problematične okolnosti vezane za oporavak i analizu nalaza.

Pločica je pronađena presavijena, a uz pomoć digitalnog skeniranja je “otvorena” i tako je natpis mogao da se pročita. Inače, onaj koji je pisao kletvu, on bi zapečatio pločicu. Kletva se nije mogla izbrisati, jer bi se pločica raspala i kletva bi nestala, ako bi se otvorila. Ni ljudi ni natprirodna bića nisu mogli da ponište kletvu jer je nisu videli.

Natpis na olovnoj ploči sa planine Ebal

Prvi put je ploča objavljena tokom konferencije za novinare u martu 2022. godine. Olovna pločica dolazi sa planine Ebal koju je prvi istraživao arheolog Adam Zertal 1980-ih godina. Pločica je pronađena tek 2019. godine nakon prosejavanja zemlje. Zemlja se prosejava u slučaju da su prilikom iskopavanja arheolozima promakli neki artefakti.

• Arheolozi su otkrili 2.300 godina stari keramički lonac na Agori u Atini koji sadrži kletvu za 55 ljudi

Natpis na olovnoj pločici potiče iz kasnog bronzanog doba (oko 1400-1200. g.pne). Na njoj je ispisano prokletstvo koje priziva izraelsko božanstvo Jahve.

Prema naučnicima, olovna pločica sadrži natpise na unutrašnjoj i spoljašnjoj strani. Njene dimenzije su oko 2 x 2 cm. Nakon digitalnog odmotavanja pločice kletva je mogla da se pročita.

Prevod na pločici glasi:

Proklet si od boga yhw, proklet.

Umrećeš, proklet — proklet, sigurno ćeš umreti.

Proklet si od yhw—proklet.

Tim tvrdi da je natpis napisan arhaičnim pismom, sličnom po stilu drugim ranim alfabetskim natpisima poznatim sa južnog Levanta, koje oni nazivaju protohebrejskim alfabetom.

Štaviše, oni sugerišu da je upotreba imena YHW, skraćene verzije božanskog imena Jahve (YHWH), jasan dokaz da je tekst rani hebrejski natpis. Ako je tačno, ovo bi učinilo ploču 200 godina starijom od ranije poznatih ranih hebrejskih natpisa.

Jedan od epigrafa projekta, Geršon Galil sa Univerziteta u Haifi, ponovio je to, rekavši: „Pisar koji je napisao ovaj drevni tekst, verujte mi, mogao je da napiše svako poglavlje u Bibliji”.