Arheolozi su na području Ravnog došli do izuzetnog arheološkog otkrića iz IX veka. Reč je reljefnoj oltarskoj ploči iz trolisne crkve koja se datuje u IX vek.

Arheološki lokalitet Crkvina, s ostacima crkve sv. Petra i jedne male crkve te većom nekropolom sa 23 stećaka, nalazi se u Zavali, opština Ravno, a upravo tu je pronađena reljefna ploča oltarne pregrade iz trolisne crkve koja datira od IX veka.

Zbog značajnog arheološkog otkrića tu je upriličena konferencija za medije, gdje je profesorica Snježana Vasilj predstavila javnosti svoje novo arheološko otkriće. Nakon završenih arheoloških istraživanja, pristupilo se sanaciji i konzerviranju lokaliteta.

U toku sanacije, ispod jednog stećka, prof. Vasilj je otkrila reljefnu ploču oltarne pregrade iz trolisne crkve koja datira od IX veka i koja se takođe veže s već otkrivenom kamenom plastikom. Ista takva ploča, otkrivena je u ranijim istraživanjima, a nalazi se u Muzeju u Trebinju.

Zanimanje naučne javnosti za ovaj lokalitet traje već dugo, još od davne 1890., kada je Hristifor Mihajlović, tada iguman Manastira u Zavali, skrenuo pažnju na zanimljivu kamenu plastiku crkvenoga nameštaja sa bogatim reljefima raznovrsnih apstraktnih i figuralnih motiva predromaničke i romaničke provenijencije koji se izravno vežu za crkvu sv. Petra.

Lokalitet nije prestao privlačiti pozornost ni nakon arheoloških istraživanja 1957.

• Arheološka istraživanja tumula u Novom Selu kod Bijeljine
• Arheološka iskopavanja nekropole iz bronzanog doba u Kozici, BiH
• U Visokom pronađena villa rustica stara 1.500 godina

Kako bi se rešile mnoge nejasnoće i pristupilo zaštiti lokaliteta, odlučeno je da se učine reviziona istraživanja pod rukovodstvom mr. sc. Snježane Vasilj, u vremenu 2016. do 2018. Istraživani su ostaci dveju crkava sv. Petra, za koju se veže kamena plastika zanimljivoga ikonografskoga karaktera predromaničke i romaničke provenijencije te mala crkva s nizom novih i zanimljivih arhitektonskih i graditeljskih rešenja i nekropola s 41 grobom.

Tokom ovih istraživanja konstatovano je više sakralnih građevina: crkva sv. Petra, koja je pripada razdoblju romanike; dok su registrovani ostaci triju crkava na mestu drugog sakralnog objekta, i to najmlađa, novi vek, mala crkva, crkva s potkovastom apsidom iz razdoblja romanike – XI vek i najstarija iz najnižeg građevinskog sloja trolisna predromanička crkva IX-X vek kojoj pripada i novo-pronađena oltarna pregrada.

Ova crkva je jedinstvena u BiH, a u Hrvatskoj postoje samo dve slične građevine. Osim predočenih objekata, u maloj crkvi i prostoru oko nje istražen je niz grobova koji svojom brojnošću, položajem, načinom gradnje, brojem sahranjenih osoba upotpunjuju naučnu sliku o ovom lokalitetu.

Izvor: Bljesak