Krajem prošle i tokom proleća ove godine, na lokalitetu Mogila-Cigansko brdo, nedaleko od Požarevca, realizovana su zaštitna arheološka istraživanja u sklopu izgradnje brze saobraćajnice. Prilikom istraživanja istraženo je preko 50 objekata iz različitih perioda.

Lokalitet Mogila-Cigansko brdo bio je periodično naseljen tokom dužeg vremenskog perioda. Tokom arheoloških istraživanja istražena je površina od oko 0.75 hektara.

Usled svog povoljnog položaja na obali Mlave, blago izdignut u odnosu na okolni ravničarski reljef, lokalitet Mogila-Cigansko brdo očigledno je predstavljao pogodnu poziciju za naseljavanje tokom dužeg vremenskog perioda.

Rukovodilac arheoloških istaživanja je dr Ognjen Mladenović sa Arheološkog instituta, a članovi ekipe su arheolozi Saša Živanovič, Jasna Mirčevski i studentkinja Anastasija Brančić. Istraživanja su realizovali Arheološki institut u Beogradu i Narodni muzej Požarevac.

Naselja iz praistorije na lokalitetu

„Najstarije naselje na lokalitetu može se vezati za period srednjeg bronzanog doba, na šta ukazuju keramički nalazi karakteristični za Vatinsku kulturu (oko 1900/1800 g. pne). Iz ovog perioda istraženo je nekoliko stambenih objekata, odnosno poluzemunica sa tragovima zidova od pleteri i lepa. Takođe, otkriveni su i tragovi metalurgije koji se mogu dovesti u vezu sa ovim periodom“, rekao je Ognjen za portal.

Sledeće naselje na lokalitetu Mogila-Cigansko brdo vezuje se za period poznog bronzanog doba, odnosno kulture Dubovac-Žuto brdo (oko 1700/1600 g.pne).

• Pronađena ostava bronzanog nakita na Velikoj humskoj čuki
• Arheolozi sprovode zaštitna arheološka istraživanja na lokalitetu Žuto brdo kod Golupca
• Međunarodna arheološka istraživanja na lokalitetu Svinjarička čuka u 2022. godini

„Iz ovog perioda istraženo je nekoliko otpadnih jama, kao i jedna zemunica, a ostaci ovog naselja najviše su oštećeni kasnijim naseljavanjem na lokalitetu.“

Arheološki ostaci iz antičkog perioda

Prema Ognjenu, najintenzivniji ostaci naseljavanja na lokalitetu mogu se vezati za period prelaza iz stare u novu eru, odnosno ranorimski period.

„Za ovaj period vezuju se ostaci peći i ognjišta različite konstrukcije, ukopi različite namene, kao i ostaci dva istražena bunara“, objasnio je Mladenović.

Pokretni arheološki nalazi iz ovog perioda su najbrojniji. Posebno se ističu kompletno očuvane bronzane fibule, bronzani i gvozdeni delovi obuće i odeće, različito oruđe od gvožđa i kosti, novac, kao i kameni žrvnjevi finije izrade.

„Takođe, za ovaj period može se vezati i jedan interesantan nalaz. Reč je o dubljoj jami na čijem su dnu pažljivo položeni ostaci četiri psa i jedne svinje, na podlozi od opeke“.

Poslednji horizont stanovanja na lokalitetu može se vezati za period 3-4 veka. Ovom periodu pripadaju dva groba otkrivena na periferiji lokaliteta.

„Posebnu zanimljivost predstavlja otkriće usamljenog praistorijskog groba na istočnoj periferiji lokaliteta. Pokojnik je u grobnu jamu postavljen u zgrčenom položaju na levom boku, bez grobnih priloga, dok mu se na glavi nalazio kamen. Usled nedostatka grobnih priloga, za sada se još uvek ne zna kom periodu praistorijskog naseljavanja pripada ovaj grob, na šta će se sačekati dok ne stignu rezultati AMS datovanja i izotopskih analiza“, istakao je Ognjen.

U predstojećem periodu ostaje da se sačeka na rezultate AMS datovanja svih horizonata naseljavanja na lokalitetu. Zatim slede antropološke, arheolozoološke, arhebotaničke analize, kao i metalografske analize bakra i bronze, kako bi se stekla što bolja slika o naseljavanju ovog lokaliteta tokom praistorije i rimskog perioda.