Kamena maska iz neolita, koju je pronašla Jedinica za borbu protiv pljačke pri Izraelskoj upravi za antikvitete, prvi put je predstavljena javnosti.

Samo 15 sličnih maski je ikada pronađeno. Nažalost, većina tih maski se nalazi u rukama privatnih kolekcionara.

Masku je pronašla 2018. godine Jedinica za borbu protiv pljačke pri Izraelskoj upravi za antikvitete (IAA) i prenela je u Odeljenje za arheologiju civilne uprave u Judeji i Samariji na dalje proučavanje.

Kamena maska stara je 9.000 godina i potiče sa južnog dela planine Hebron. Pronađena je u Pnei Heveru . Maska je izložena javnosti u Izraelskom muzeju i deo je nove muzejske izložbe „Zajedničko tlo: izraelska umetnost susreće arheologiju“.

Sa svojim praznim očima i zagonetnim, zubatim izrazom, 9.000 godina stare kamene maske spadaju među najupečatljivije artefakte u regionu. Tome treba dodati i njihovu retkost.

• Neobična pogrebna praksa u Taštik kulturi: pogrebne maske, modeli ljudskih tela…
• Zaustavili pljačku, a onda su otkrili antičke kamene kosturnice
• Novo lice praistorijske lobanje iz Jerihona

Novootkrivena maska deli mnoge karakteristike sa drugim maskama do sada pronađenim. To uključuje lice prirodne veličine od mekog, izrezbarenog krečnjaka sa velikim otvorima za oči, definisanim ustima i rupama izbušenim sa strane. Rupe koje su izbušene služile su verovatno za provlačenje kanapa kako bi se maska stavila na lice čoveka ili na neki predmet.

Maske potiču iz prekeramičkog neolita B

Sve maske dele slične osobine i karakteristike u svojoj proizvodnji. To znači da pripadaju istoj kulturnoj grupi prekeramičkom neolitu B (PPNB).

Ljudi koji su živeli u ovom periodu videli su početak poljoprivredne revolucije i u velikoj meri su se oslanjali na pripitomljene životinje i biljke.

PPNB lokacije pronađene u Levantu prikazuju ljudske lobanje prekrivene slojevima maltera ili zakopane ispod podova drevnih nastambi. Prema mišljenju stručnjaka, ova vrsta aktivnosti predstavlja rani oblik obožavanja predaka. „Ove kamene maske su donekle slične ljudskim licima, pa se obično povezuju sa ovim obožavanjem“, dodao je Lupo.

Kultura PPNB nestala je tokom događaja koji se dogodio pre 8.200 godina. Prema klimatolozima, tada je došlo do iznenadno smanjenja globalnih temperatura koje je trajalo oko 150 godina.

Većina maski je u privatnim kolekcijama

„Maska je jedinstven nalaz u arheološkom svetu. Još je neobičnije što znamo sa kog nalazišta potiče. Činjenica da imamo informacije o konkretnom mestu na kome je otkrivena čini ovu masku važnijom od većine drugih maski iz ovog perioda za koje trenutno znamo. Maska je napravljena od ružičasto-žutog krečnjaka, pažljivo oblikovana kamenim alatima da liči na ljudsko lice. Četiri rupe su izbušene po obodu maske, verovatno da bi se ona vezala – možda za lice žive osobe, ili možda za stub ili neki drugi naznačeni artefakt kako bi se to prikazalo“, rekao je Ronit Lupu iz Jedinice za prevenciju krađe antikviteta IAA.

Neolithic masks

In 1983, a small team of archaeologists led by Harvard prehistorian Ofer Bar-Yosef, excavated a recently looted cave in the southern Judean Desert.

They found fragments of stone masks, approximately 9,000 years old.https://t.co/47TTK6o6tc pic.twitter.com/fjgEFOlzb1

— Chris | Dartmoor Sheepskins (@Dartmoor_Skins) September 18, 2020

Trenutno u svetu postoji 15 poznatih kamenih maski koje datiraju iz ovog perioda, od kojih su samo dve otkrivene u jasnom arheološkom kontekstu. Što znači da arheolozi znaju sa kog mesta potiču. Preostale maske se nalaze u privatnim kolekcijama širom sveta, što otežava njihovo proučavanje.

„Otkriće maske potvrđuje našu pretpostavku da je južna oblast planine Hebron bila centar za proizvodnju kamenih maski, a očigledno i za religiozne aktivnosti u prekeramičkom neolitu“, objasnio je predstavnik IAA.

---

Izvori: IAA i Ministry of Foreign Affairs