Arheološka iskopavanja u opštini Vrbas sprovode se već nekoliko meseci na trasi brze pruge Novi Sad – Subotica. Arheolozi istražuju istovremeno 8 nalazišta. Otkrili su nekropolu i brojne zanimljive nalaze.

Zaštitna iskopavanja sprovodi Pokrajinski zavod za zaštitu spomenika kulture pod rukovodstvom arheologa Ivane Pašić na trasi brze pruge Novi Sad – Subotica. Iskopavanja se sprovode na lokalitetima koji su ugroženi izgradnjom brze pruge od sredine decembra prošle godine. Pre arheoloških iskopavanja PZZZSK je locirao i na mapi ucrtao lokalitete koji su ugroženi i koje sada istražuju.

Pored zaposlenih arheologa iz Zavoda, učestvuju i drugi diplomirani arheolozi, ali i studenti arheologije.

“Na trasi brze pruge, a na teritoriji koja se nalazi pod nadležnošću PZZZSK evidentirano je osam arheoloških lokaliteta. Svi lokaliteti se nalaze na teritoriji opštine Vrbas. Na ovih osam lokaliteta su konstatovani naseobinski horizonti iz različitih perioda. Najstariji horizonti pripadaju starčevačkoj kulturi (6200-5300. godina pne). Najzanimljiviji nalaza iz ovog perioda je svakako radionica tegova za ribarske mreže sa lokaliteta 8”, rekao je Mladen Vasiljević, MA arheolog iz PZZZSK, za portal.

“Idući dalje kroz ljudsku prošlost, redom idu naselja iz bronzanog doba, mlađeg gvozdenog doba, kasne antike i ranog srednjeg vijeka. Najzanimljivije strukture svakako predstavljaju kuće, koje su ukopane u zemlju. Gornju konstrukcije kuća su uglavnom nosili drveni stubovi, na čije postojanje nam ukazuju jame u koje su oni bili ukopani. Ova naselja su pored kuća koje su služile za stanovanje imala i druge objekta, među kojima su najvećoj mjeri zastupljene trapovi (jame za čuvanje namirnica).”

“Takođe, u naseljima su prisutni rovovi, koji su mogli da imaju razne funkcije. U Zmajevu na lokalitetu 1 je otkriven deo kasnoantičkog naselja sa objektima koji su sadžali slojeve sa zgurom što bi moglo ukazivati na postojanje radionice za livenje metalnih predmeta.”

Otkrivena je nekropola

Na jednom od lokaliteta arheolozi su naišli i na veliki broj grobova koji su sadržali zanimljive grobne nalaze.

“Osim naseobinskih horizonata na nekoliko lokaliteta su prisutni i grobovi iz kasne antike (3-4. vijek). Ovde treba izdvojiti lokalitet 7, na kome je otkrivena kasnoantička nekropola sa 28 grobova.”

Na teritoriji današnje Vojvodine živelo je nomadsko pleme, iranskog porekla Sarmati. Arheolozi često pronalaze njihova naselja i nekropole iz kasnoantičkog perioda, a spominju ih i Rimljani.

“U grobovima sa nekropole na lokalitetu 7 se sahranjuje lokalno stanovništvo. To su narodi sa sarmatskom tradicijom koji žive na tom prostoru u periodu formiranja ove nekropole. Sahrane odraslih osoba oba pola, kao i dece upravo ukazuju na to da se radi o zajednicama koje duže žive na tom prostoru. Zajedničko za sve grobove je da se bez obzira na pol i starost u grobove polažu posude sa prilozima u hrani i piću kao dio pogrebnog rituala.”

“Osim nalaza posuda karakterističnih za period 3 – 4. vijeka, u grobovima je pronađen i veći broj bronzanih fibula. Ženski grobovi sadrže veliki broj perli koje su uglavnom koncentrisane u predelu potkolenica, ali ih ima i u predelu grudi, kao i keramičke pršljenke. Kod muških grobova, gotovo po pravilu, su pronalaženi delovi gvozdenih noževa”, objasnio je arheolog Mladen Vasiljević.

Pljačkanje grobova je bila česta praksa

Poznato je i sa ranijih iskopavanja da su grobovi pljačkani u antici, odnosno ubrzo nakon što je pokojnik bio sahranjen. Takvih primera ima i ovde.

“Većina grobova na nekropoli je pljačakana, na šta je prvenstveno ukazivala razlika u boji zemlje u ispuni grobne rake između delova koji su pljačkani i koji nisu dirani. Prilikom pražnjenja u ispuni grobova su nalažene ljudske kosti, što je takođe ukazivalo da su skeleti poremećeni. I konačno na pljačku su ukazivali i sami položaji skeleta koji se nisu nalazili u anatomskom položaju, tj. kod većine pljačkanih grobova gornji deo skeleta je „prevrnut“, dok su kosti donjih ekstremiteta in situ. Ovo nam takođe ukazuje da su pljačkaši znali orijentaciju skeleta i kopali su tamo gde su očekivali „najbolji plijen“.”

Kada arheolozi završe sa iskopavanjima, sledi detaljna obrada arheološkog materijala, a potom publikovanje rezultata. Nadamo se i jedna izložba.

---

Preuzimanje sadržaja sa web adrese sajta Sve o arheologiji je dozvoljeno ukoliko strana koja preuzima tekstove prethodno kontaktira urednika sajta na sveoarheologiji@gmail.com