Na 2100 godina starom bronzanom artefaktu ispisan je tekst koji može ukazati na poreklo zagonetnog drevnog baskijskog jezika, kojim se govorilo pre dolaska indoevropskih jezika. Ovaj jezik je i danas živ i u upotrebi.

Drevna bronzana šaka može biti najstariji i najduži primer vaskonskog pisma, plemena Vaskoni. U ovu porodicu jezika spada i baskijski jezik.

Kako lingvisti kažu, pravo je “čudo” da se baskijski jezik i danas koristi. Baskijskim jezikom govori nešto manje od milion ljudi koji živi u Baskiji, između granice Francuske i Španije.

Ovaj jezik je jedan od poslednjih živih potomaka paleoevropske jezičke porodice, a kojim se govorilo pre dolaska indoevropskih jezika.

• Na oštrici 2.000 godina starog noža otkriven je najstariji natpis ispisan runama
• Arheolozi pronašli najraniji ćirilični natpis iz vremena Simeona Velikog
• Arheolozi su otkrili nepoznat indoevropski jezik u Hatuši, glavnom gradu Hetita

Sa dolaskom indoevropskog jezika, mnogi domorodački jezici su istrebljeni, ali je baskijski jezik nekako preživeo i on nema “živih” rođaka.

Vaskonskim jezikom, govorili su Vaskoni, predrimski narod koji je živeo u zapadnim Pirinejima, prvenstveno u sadašnjoj Navari, kao i u delovima španskih regiona La Rioha i Aragona.

Baskijski jezik na bronzanom artefaktu

Arheolozi su 2021. godine na arheološkom nalazištu Irulegu, u severnom španskom regionu Navare, oko 8 km od današnje Pamplone, otkrili bronzani artefakt u obliku šake sa misterioznim natpisom.

Pored ostataka srednjovekovnog zamka, pronašli su utvrđenje sa ostacima 2.000 godina starog naselja, iz gvozdenog doba. U naselju iz gvozdenog doba pronađena je i bronzana šaka.

Na bronzanom artefaktu ispisano je bilo 40 čudnih simbola, raspoređeni u četiri reda.

Detaljna lingvistička analiza pokazala je da pismo predstavlja grafički podsistem paleohispanskog jezika, a koji ima korene u savremenom baskijskom jeziku. Ono što je bitno jeste da je to prvi primer vaskonske epigrafike.

Tekst ispisan na ovom artefaktu, koji je pronađen na ulazu u kućnu zgradu, tumači se kao apotropejski, znak za molitvu na sreću, piše u članku objavljenom u časopisu Antiquity.

Prva reč natpisa, koja koristi latinično pismo, je „sorioneku“ ili „sorioneke“. To je slično modernoj baskijskoj reči „zorioneko“, što znači „sreća“. Zbog ove sličnosti, istraživači misle da je značenje reči isto i da je amajlija možda visila ispred ulaza u građevinu kao amajlija za sreću.

Ovaj jezik je jedan najzagonetnijih, jer je još uvek živ i njime se govori nakon toliko milenijuma.