U toku su zaštitna arheološka istraživanja na prostoru brze saobraćajnice Požarevac – Veliko Gradište – Golubac. Geofizičkim metodama otkriveno je nekoliko lokaliteta koji su ugroženi izgradnjom puta. Posebno je zanimljivo nalazište Žuto brdo iz bronzanog doba.

Arheološka istraživanja, započeta krajem maja 2022. godine, vrše stručnjaci iz Arheološkog instituta iz Beograda i Narodnog muzeja Požarevac.

“Potencijalne lokacije prvo se snimaju geofizičkim metodama, da bi se nakon toga izdvojile arheološki zanimljive anomalije koje se potom proveravaju sondažnim iskopavanjima“, rekao je Vojislav Filipović za Sve o arheologiji.

Ovim putem, registrovano je nekoliko arheoloških lokaliteta koji su direktno ugroženi izgradnjom puta, od kojih je svakako najznačajniji lokalitet koji predstavlja periferiju eponimnog nalazišta Žuto brdo. Za njega je M. Vasić u Starinaru iz 1907. g. rekao: “Kod sela Usja uliva se u Dunav Tumanska Reka. Na prostoru oko ušća ove rečice, kako uz Dunav do sela Vinaca, tako i niz Dunav do pre sâm Golubac, nalaze se ostaci preistorijske kulture.”

“I baš na pomenutom prostoru južnog dela dunavske grede, ka Golupcu, moderni putari projektovali su prostrani kružni tok. Nakon geomagnetnih i georadarskih snimanja, prateći anomalije, otvoren je niz velikih sondi i širokih blok – iskopa koje za sada obuhvataju površinu više od 1.000 kvadrata“.

Redak nalaz figurine

“Pojedine anomalije ukazale su na postojanje, verovatno, naseobinskih objekata iz vremena srednjeg bronzanog doba i Dubovačko-žutobrdske kulture (oko 1500. g.p.n.e.). U jednoj sondi otkrivena je, retka, stilizovana antropomorfna (?), ili pre, zoomorfna figurina.”

Ovo je treći nalaz ovog tipa kod nas, a u oba prethodna slučaja primerci su otkriveni u grobnim kontekstima. Prva je pronađena u kenotafu ili praznom grobu u Viminacijumu, a druga u grobu spaljenog pokojnika na nekropoli Stubarlija u Bačkoj.

Pored ovoga, zanimljivo je i što su u sondama otkriveni numizmatički nalazi iz perioda II veka – po jedan primerak Trajana i Antonina Pija, od kojih je prvi fantastično očuvan.

Iako na lokalitetu nema drugih nalaza iz vremena rane rimske dominacije, negde na ovom prostoru morao je prolaziti rimski put koji je neki kilometar nizvodno ulazio u Đerdapsku klisuru.