Drevni ljudi su naseljavali skoro svaki kontinent, osim Antarktika, i formirali kompleksna društva koja su prerasla u civilizacije čije uticaje i danas osećamo.

U neke od najpoznatijih, najuticajnijih i najstarijih drevnih civlizacija spadaju:

Kolevka civilizacije – Mesopotamija (4100-1750. godine p.n.e.)

Prva civilizacija razvila se u Mesopotamiji. Na grčkom jeziku znači „između dve reke“ Tigra i Eufrata. Civilizacija se rodila u 5. milenijumu pre naše ere, na teritorijama današnjeg Iraka, Sirije i Turske. Mesopotamiju su su činile različite kulture, ali su bile vezane jedinim pismom i njihovim bogovima. U njih spadaju sumerska, vavilonska, asirijska i akadska civlizacija.

Civilizacija koja je ovde nastala poznata je po uspostavljanju pisma, koje se naziva klinastim pismom. Klinasto pismo je urezivano na glinenim pločama. Pismo je razvijeno za potrebe administracije. Njihov sistem beleženja omogućio im je da prate kretanje žita širom svoje teritorije.

Potom su na glinenim pločama zapisivane priče i mitovi, njihovi zakoni, pisani su saveti o poljoprivredi i kuvanju. Najstariji ep o Gilgamešu nastao je ovde i to najstarija knjiga na svetu. Takođe, Hamurabijev zakon je prvi zakon ikada napisan i uspostavljen.

Sumeri su bili pioniri u astronomiji, matematici, astrologiji. Izmislili su navodnjavanje, pokrenuli prve škole, kodifikovali prve zakone. Takođe su oblikovali naše trenutne koncepcije vremena, tako što su dan podelili na sate, minute i sekunde. Bili su vešti graditelji, gradili su velike hramove i palate. Ove inovacije su Mesopotamiji obezbedili savremeni naziv „Kolevka civilizacije“.

Bila su i česta ratovanja, što se i očekuje kod razvijenih kultura, odnosno civilizacija. Među najpoznatijim gradovima iz tog perioda izdvajaju se Vavilon, Ašur, tu su i Uruk, Eridu i slično.

Kraj ovoj civilizaciji presudio je persijski kralj Kir Veliki 539. godine pre nove ere.

2. Civilizacija doline Inda (3300-1300. godine p.n.e.)

Civlizacija doline reke Ind nastala je u toj dolini, a danas su to oblasti Indije i Pakistana. Istoričari i arheolozi kažu da ova civilizacija nije bila razorena ratom. Istraživanja ukazuju na sofisticirano, organizovano urbanističko planiranje grada, zajedno sa ujednačenim kućama od pečene cigle, mrežnom strukturom i sistemima za odvodnjavanje, kanalizaciju i vodosnabdevanje.

Za kolapsa ove civlizacije oko 1700. godine pre nove ere često se pripisuje migracija ljudi izazvanim klimatskim promenama ili mogućim tektonskim pomeranjima koji su doveli do isušivanja reke. Suprotno tome, veruje se da su poplave dovelo do nestanka civilizacije.

U neolitu su ljudi počeli da grade stalna naselja širom doline reke Ind. Oko 3300. godine pre nove ere ta naselja prestastaju u gradove. Kaže se da, iako su Sumeri izmislili gradove, „ljudi iz doline reke Ind su ih usavršili“.

Na primer, gradovi Harapa i Mohendž-daro su mogli da smeste oko 40-50.000 stanovnika.

Postojala su standardizovane dimenzije i standardizovane težine, pravljenje pečata i to spada i u njihove najvažnije inovacije. Zabeležene su nove tehnike u metalurgiji bakra, bronza, olova i kalaja, ali ono što je važno jeste misteriozni sistem pisanja.

Nažalost, protoindijsko pismo ostaje nedešifrovano Kao rezultat toga, malo se zna o institucijama i sistemima upravljanja civilizacije doline reke Ind.

3. Stari Egipat (3100-30. godine p.n.e.)

Život u drevnom Egiptu, u blizini reke Nil, je postojao i predinastičkog perioda, tokom neolita. Već oko 3100 godine pre nove ere, naselja postaju metropole, kojima vladaju faraoni. Faraoni proglašvaju zakone, zahtevaju poreze, nagledaju svoju teritoriju, velike građevinske radove i vode ratove. Takođe, sebe smatraju božasnkim posrednicima između ljudi i njihovih božanstava.

Drevni Egipćani su stekli slavu u mnogim oblastima. Posedovali su velika znanja i svest o tome šta je astronomija, anatomija, matematika, medicina i poljoprivreda. Razvili su jedinstvenu praksu mumificiranja svojih pokojnika. Veruje se da je „recept“ za mumifikaciju ostao sa njima zakopan. Uprkos dugogodišnjim naporima naučnika da otkriju tajne sastojke mumifikacije.

Stari Egipćani su posedovali jedinstveni sistem pisanja uz pomoć hijeroglifa, koji sadrži hiljade znakova uklesane u kamen, a kasnije i na papirusu. Egipćani su bili pioniri kada je u pitanju pisanje na papirusu. Papirus je napravljen od biljke koja je rasla u poplavnim ravnicama doline reke Nil. Mada, ova zeljasta biljaka, odnosno njeni određeni delo su imali višestruku namenu za drevne Egipćane. Korišćena je u ishrani, korparstvu, izgradnji čamaca.

Stari Egipćani bili su izuzetni graditelji. Njihovi hramovi i velepne grobnice se smatraju među najvećim građevinama ikada napravljenim. Njihovi spomenici, jedina preživela čuda iz drevnog sveta, poput piramida u Gizi, nas često podsećaju koliko su bili genijalni.

Ne treba ni zaboraviti kakva je to bila vladavina faraona i sposobnost da se okupi 100.000 ljudi za izgradnju Velike Keopsove piramide 2600. godine pre nove ere.

Egipat su mnogi želeli da osvoje i prisvoje. Često je na prestolu sedeo strani kralj. Nekada su Egiptom vladale i žene.

Staroegipatskoj civilizaciji je došao kraj 30. godine pre nove ere kada su Rimljani pobedili Kleopatru i Egipat je postao deo rimskih provincija.

4. Drevna Kina (2070-220. godine p.n.e.)

Jedna od najstarijih civilizacija na svetu jeste kineska, u dolini Žute reke. Prva zemljoradnička naselja pojavila su se oko 5.000 godina pre nove ere. Kasnije, iz tih skromnih osnova nastaje centralizovno društvo. Sja je prva dinastija u kineskoj civilizaciji (2070-1600. g. pne). Ukupno je 13 dinastija vladalo drevnom Kinom. Najistaknutije su Sja, Šang, Džou i Ćin.

Pismo se razvilo u 2. milenijumu pre nove ere. Njihovi znakovi podsećaju na one koji se i danas koriste.

Najveće kinesko arhitektonsko dostignuće jeste Veliki kineski zid. Da bi zaustavili Mongole sa severa, Kinezi su izgradili barijere. Neki to vide kao rane preteče Kineskog zida. Kineski zid je izgrađen kasnije, 220. godine p.n.e u vreme cara Ćina.

Kineske zanatlije su stvorile prvu svilu i prve oblike papira. Oni su takođe napravili prve procese štampanja blokova papira. Pomorski magnetski kompas su izmislili Kinezi. Lečenje akupunkturom i biljkama je jedna od najdugovečnijih medicina od strane drevnih Kineza, koja se danas primenjuje.

Nastavak: Drevne civilizacije koje su ostavile trajan uticaj na čovečanstvo (II deo)