Arheolozi su u Peruu otkrili ostatke kulture koja je postojala pre 500 godina, a koja je slabo istražena. Pored toga, preti joj uništenje zbog pljačkaša grobova i savremenih radova.

Već smo jednom prilikom pisali o tome kako mumijama iz kulture Činčoro prete klimatske promene i njihovo nestajanje. Međutim, to nije jedini razlog zašto mumije iz pustinja Perua mogu da nestanu. Često su tu pljačkaši grobova i zemljani radovi koji se tu sprovode.

Nakon čestiri meseca, sprovodena je arheološka misija Univerziteta u Vroclavu, pod rukovodstvom Jozefa Szikulskog. Sprovedena su rekognosciranja u obalnim dolinama južnog Perua. Radovi su bili koncentrisani na području koje leži oko 260 km od Naska linija, doline reke Atiko i njenih pritoka.

Takođe, arheolozi su obavili i arheološka istraživanja u dolini reke Jauka, severno od reke Atike. Tokom istraživanja, arheolozi iz Vroclava su zabeležili niz pretkolumbijskih grobalja, smeštenih na obalnim terasama i padinama koje okružuju dolinu.

„U publikacijama i dokumentaciji Ministarstva kulture Perua, nalazimo samo površne informacije o nalazištima kamene umetnosti u planinama, ostacima puteva Inka, deponijama školjki koje se nalaze na obali, i sakupljačko i ribarskim zajednicama“, piše u opisu projekta.

Devastirana groblja

Većina grobalja je u značajnoj meri devastirana. „Ovo je rezultat činjenice da je poslednjih godina na ovom području izveden niz zemljanih radova na izgradnji pristupnih puteva i kanala za navodnjavanje“, navode istraživači.

Štetu su prouzrokovali i jaki vetrovi i denudacija (proces odnošenja površinskog, rastresitog sloja usled padavina), kao i aktivnosti peruanskih pljačkaša grobova (tzv. huaqueros). Pljačkaši grobova često vrše ilegalne pretrage na brojnim peruanskim lokacijama kako bi došli do vrednih artefakata, na čijoj prodaju bi zaradili.

Arheolozi su tokom istraživanja u dolini Jauka dokumentovali ostatke kamenih grobnih konstrukcija u vidu okruglih i pravougaonih bunara sa zidovima obloženim rečnim kamenovima i sa ograđenim prostorijama. Istovremeno, na bočnim stranama uzvišenja i unutar terasa registrovan je i veći broj keramičkog materijala, fragmenata tekstilnih proizvoda i ljudskih ostataka.

Dokumentovane su i potpuno očuvane mumije umotane u karakteristične grobne pokrove. Pokrovi su sadržali i tela odraslih i dece. Analiza arheološkog materijala nađenog na površini potvrdila je da se ovde uglavnom radi o sahranama kulture Akari. Ova kultura se razvila na području dolina reka: Akari, Jauka i Čala, kao i u južnom delu basena Rio Grande de Naska.

Kultura Akari postojala je u periodu od 1400-1550. godine.