Praistorijski tumuli u Kujavi kod Danilovgrada
U selu Kujava kod Danilovgrada (Crna Gora) sistematski su istražene dve humke iz ranog bronzanog doba. Na istom području nalazi se manja tumulu-nekropola, ali su predmet istraživanja bile dve pojedinačne humke koje su se nalazile u neposrednoj okolini. Tumuli su bili zemljani sa kamenim plaštom. Sahranjivanje u njima obavljeno je u kamenim grobnim konstrukcijama.
U okviru višegodišnjeg projekta “Putevi kontinuiteta”, JU Narodni muzej Crne Gore uspešno je realizovao arheološka istraživanja dva praistorijska tumula koji su se nalazili u selu Kujava kod Danilovgrada tokom 2014. godine. Na prostoru Gornje i Donje Kujave devedesetih godina prošlog veka registrovano je dvadesetak praistorijskih tumula, izgrađenih od zemlje i kamena.
- Otkriće kneževskog groba sa najstarijim mačem u Hrvatskoj
- Misterija kneževske humke Bornhok iz ranog bronzanog doba
- Arheolozi pronašli ljudske ostatke iz mezolita u pećini kod Nikšića
- Najstariji tepih na svetu kulture Pazirik
Posebno se ističe manja nekropola od šest tumula koja se nalazi na raskršću dva lokalna puta: jednog koji ide od sela Frutka i drugog koji se odvaja od magistralnog puta Podgorica – Nikšić.
Tumuli su prečnika od 15 m do 18 m i prosečne visine od oko 2 m. Dva su bila zemljana, a dok su ostali sa vidljivim kamenim plaštom. Predmet arheoloških istraživanja bila su dva izdvojena tumula koji su se nalazili nešto severnije od pomenute nekropole i obeleženi su rimskim brojevima Tumul I i II.
Tumul I
Kod tumula I pretpostavka je da je centralni grob opljačkan još u antičkom periodu, a da je kasnije intenzivnom zemljoradnjom uklonjen veći deo kamena, a tumul snižen i razvučen. U perifernom delu tumula otkrivena su tri devastirana groba sa grobnim prilozima.
U tumulu I zastupljeno je naknadno sahranjivanje pokojnika u kasnijem vremenskom periodu. Sudeći po grobnim prilozima nađenim u grobovima otkrivenim na seevernoj i seeverozapadnoj perifernoj strani, zna se da pripadaju glasinačkoj kulturi te da su sahrane izvršene početkom gvozdenog doba. U apsolutnim datumima to bi bilo oko 725. do 625. godine p. n. e.
Tumul II
Drugi istraženi tumul se nalazio na oko 200 m jugoistočno od humke I. Podignut je na nešto uzdignutijem terenu, a njegova jugozapadna strana je oštećena probijanjem puta ka selu Kujavi. Oštećena je jedna trećina humke, ali je centralni deo ostao netaknut. Na severnoj periferiji humke nedostaje deo kamenog plašta. Verovatno je upotrebljen za izgradnju seevernog zida sadašnje parcele koji je rađen tehnikom suhozida.
Humka je bila od zemlje i kamena, prečnika 18 m i visine 2,70 m. Imala je dve grobne konstrukcije jednu do druge. Na osnovu arheoloških nalaza datovana je bronzano doba (3. milenijum p.n.e).