Arheološki lokaliteti Medvednjak i Staro Selo-Selevac
Sa otkrivanjem lokaliteta Staro Selo u Selevcu i Medvednjak u Grčcu, 1968. godine, započeo je ubrzani razvoj arheološke zbirke u Narodnom Muzeju Smederevske Palanke.
Medvednjak
Prva iskopavanja započeta su 1968. godine, kada je lokalitet otkriven. Istraživanje je vodio Dimitrije Madas koji je tada radio pri Zavodu za zaštitu spomenika kulture u Kragujevcu.
U kampanjama 1970/71. godine iskopavanjima je rukovodio Radoslav Galović iz Narodnog muzeja u Beogradu. Tada je utvrđeno postojanje eneolitskog sloja u istočnom delu i srednjevekovne nekropole u zapadnom delu lokaliteta.
- Figurine nam otkrivaju kakva je bila “moda” u vinčanskoj kulturi
- Misterija sahrana iz vinčanske kulture
Iskopavanja revizionog karaktera sprovedena su osamdesetih godina prošlog veka. Radovima je rukovodio Dragoslav Srejović sa saradnicima Miroslavom Lazićem ispred Centra za arheološka istraživanja Filozofskog fakulteta, i Ratkom Katunarom ispred Narodnog muzeja u Smederevskoj Palanci.
Na osnovu pokretnog materijala, zaključeno je da se lokalitet Medvednjak datuje u mlađu fazu vinčanske kulture (kraj 5. i prva polovina 4. milenijuma p.n.e.).
Istraživanja su iznedrila mnoštvo antropomorfnih figurina, daleko više nego na drugim lokalitetima vinčanske kulture. Njihove karakteristike, pored lokalnih upućuju na veze sa istovremenim naseljima na Kosovu početkom 4. milenijuma p.n.e. Neke su, kao sastavni deo izložbe „Umetnost prvih zemljoradnika“, obišle Evropu i Severnu Ameriku.
Staro Selo – Selevac
Lokalitet je otkriven 1968. godine, kada su počela i prva iskopavanja pod pokroviteljstvom Narodnog muzeja u Smederevskoj Palanci. Radovima je rukovodio Radovan Milošević sa saradnicima Vojislavom Novakovićem iz Narodnog muzeja u Smederevskoj Palanci i Aleksandrom Novakovićem.
Tokom prve kampanje koja je trajala od 1968. do 1970. godine, a potom ponovljena 1973. godine, otvoreno je devet probnih sondi kojima je utvrđena debljina kulturnog sloja.
Koliko je lokalitet u Selevcu značajan svedoči i saradnja sa univerzitetima iz Amerike – Harvard i Berkli Univerziteti. Juna 1976. godine započet je poduhvat pod nazivom „Selevac – Arheološki projekat (Selevac Archaeological Project)“ koji je trajao do 1978. godine. Istraživanje je bilo finansirano od strane Nacionalne sntropološke fondacije (The National Science Foundation Anthropology Program). Radovima su rukovodili dr. Dušan Krstić ispred Narodnog muzeja u Beogradu, i dr. Rut Tringam ispred Berkli Univerziteta.
- Grupna grobnica ili mesto neolitskog zločina na lokalitetu Vinča-Belo Brdo
- Vinčanska figurina “blizanci” sa Gomolave
- Prvi dokazi metalurgije bakrom u Evropi otkriveni su na neolitskom naselju Belovode
Uporedo sa sondažnim iskopavanjima koja su sprovedena tokom ove trogodišnje kampanje, 1977. godine vršena su i terenska rekognosciranja šire teritorije lokaliteta. Taj zadatak je poveren Ratku Katunaru ispred Narodnog muzeja u Smederevskoj Palanci i arheologu Džon Čepmanu.
Na osnovu obrađenog pokretnog materijala i saznanja na terenu, došlo se do zaključka da je život neolitskog naselja u Selevcu trajao između 600 i 900 godina u kontinuitetu. Najraniji tragovi pripadaju starijoj fazi Vinčanske kulture, a najmlađi do eneolita (od sredine 5. do sredine 4. milenijuma). Rezultati ovih istraživanja publikovani su u monografiji „Selevac a neolithic village in Yugoslavia“, Los Angeles, 1990.
